ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Εδώ και 60 χρόνια μελετάμε και βιώνουμε την σταδιακή εγκατάλειψη των χωριών μας, των αγροτεμαχίων και των κατοικιών. Το τέλος του πολέμου και η περίοδος του εμφυλίου άφησε προίκα στα χωριά μας ένα τεράστιο κύμα μετανάστευσης, κυρίως προς το εξωτερικό την εικοσαετία 1950–70 για να αντιμετωπιστεί η τεράστια φτώχεια. Στη συνέχεια ακολούθησε η αστυφιλία, η εκδυτικοποίηση και η διόγκωση των μεγάλων αστικών κέντρων των δεκαετιών 1970-1990.
Η αλλαγή του αιώνα βρήκε τα χωριά μας ξεχασμένα και απομονωμένα. Οι υποδομές παρατημένες στο έλεος του χρόνου, τα βοσκοτόπια βατωμένα από την έλλειψη ζώων και το κυριότερο το ανθρώπινο δυναμικό, οι αγρότες, χωρίς επιμόρφωση και χωρίς στήριξη, να αγωνίζονται απέναντι στις επαναλαμβανόμενες υποσχέσεις για επιδοτήσεις και προγράμματα χωρίς ουσιαστικό μακροχρόνιο σχεδιασμό.
Την εποχή της πρόσφατης οικονομικής κρίσης η κατάσταση του ορεινού όγκου του Ταϋγέτου είναι χειρότερη από ποτέ. Μετά τις δραματικές πυρκαγιές, την διάνοιξη της νέας οδού Καλαμάτας – Σπάρτης και την λειτουργία του βουνού ως χωματερή ολοκληρώθηκε η ερημοποίηση και ακόμα μεγαλύτερη υποβάθμιση των χωριών. Αξίζει να σημειωθεί ότι η σύνδεση των χωριών με την πόλη με λεωφορείο του ΚΤΕΛ κάθε χρόνο ολοένα και μειώνεται με αποτέλεσμα σήμερα να υπάρχει μόνο ένα δρομολόγιο την εβδομάδα! Η ματαίωση των ελπίδων των λιγοστών εναπομείναντων επιχειρηματιών και αγροτών για ουσιαστική στήριξη διογκώθηκε πέρσι, μετά την τεράστια κατολίσθηση που άφησε χωρίς οδική επικοινωνία τα χωριά μας και μεγέθυνε την επικινδυνότητα του οδικού δικτύου, θέτοντας καθημερινά σε κίνδυνο τις ζωές μας.
Η Ο.Χ.Ε. Ταϋγέτου, λοιπόν, δεν αποτελεί για τα χωριά μας απλώς ένα οικονομικό και αναπτυξιακό πρόγραμμα που μπορούμε να περιμένουμε να πραγματοποιηθεί σε ένα μεγάλο χρονικό ορίζοντα, αλλά χρήζει άμεσης υλοποίησης. Για εμάς αποτελεί το μοναδικό εδώ και χρόνια ολοκληρωμένο σχεδιασμό για την περιοχή μας, που στοχεύει στην αειφορία και αποτελεί την τελευταία σανίδα σωτηρίας, ώστε τα χωριά μας να έχουν θέση στον μελλοντικό χάρτη της Μεσσηνίας.
ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ Ο.Χ.Ε.
Η πρότασή μας ως προς τον γεωγραφικό προσδιορισμό της Ο. Χ. Ε. Ταϋγέτου είναι να περιορισθεί αυστηρά στα χωριά του τέως Δήμου Αλαγονίας και των χωριών της Τρύπης Λακωνίας. Και αυτό όχι γιατί δεν κατανοούμε ότι και οι υπόλοιπες περιοχές που προτάθηκαν να συμπεριληφθούν δε αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα ή δεν διαθέτουν ολοκληρωμένες μελέτες – προτάσεις, όμως η δική μας περιοχή δεν έχει λάβει κανένα χρηματοδοτικό πακέτο, όπως έχει συμβεί στο παρελθόν με άλλες περιοχές του Ταϋγέτου. Επίσης βρίσκεται μακριά από τον αστικό ιστό και δεν μπορεί να συμπεριληφθεί σε κανένα άλλο πρόγραμμα που αφορά το αστικό και ημιαστικό περιβάλλον.
Επιπλέον είναι επίσημα χαρακτηρισμένη ως «μειονεκτική περιοχή» σύμφωνα με την οδηγία 93/66/ΕΟΚ (19-07-1993) του Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, σε αντίθεση με άλλες περιοχές στους πρόποδες του Ταϋγέτου όπου συνεχώς αναπτύσσονται με μεγάλες, υπερσύγχρονες ξενοδοχειακές μονάδες και η γη τους ήδη πωλείται σε ξένους και εγχώριους αγοραστές σε υψηλή τιμή.
Ακόμα θα πρέπει να θυμίσουμε πόσο προνοητικός ήταν ο αγώνα των κατοίκων της περιοχής μας εναντίον της χρήσης της Μαραθόλακκας ως χωματερή. Σήμερα, δυστυχώς, επιβεβαιώνεται ο τεράστιος βαθμός επιβάρυνσης και μόλυνσης την περιοχή μας και η ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα του τόπου μας, που αναγκάζει τον Δήμο μας να τεθεί σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης όσον αφορά τη διαχείριση των απορριμμάτων της πόλης μας. Εμείς ζούμε δίπλα σε αυτή τη χωματερή, την οσμιζόμαστε κάθε φορά που πηγαίνουμε στα σπίτια μας και αγωνιούμε για το μέλλον της.
Τέλος η συγκεκριμένη περιοχή συνιστά μια πραγματικά ενιαία χωρική, οικονομική, περιβαλλοντική και πολιτισμική ενότητα. Μόνο η αποκλειστική ολοκληρωμένη παρέμβαση θα μπορέσει να δώσει αποτελέσματα ορατά άμεσα και συντονισμένα και θα μπορέσουν να φέρουν την αειφόρο, βιώσιμη ανάπτυξη που αποτελεί την τελευταία ελπίδα των κατοίκων για την διατήρηση των οικισμών μας. Να σημειωθεί πως η προσθήκη στην ΟΧΕ Ταϋγέτου περιοχών, οι οποίες δεν διαθέτουν τα χαρακτηριστικά της περιοχής και δεν αντιμετωπίζουν ανάλογα προβλήματα, θα επιφέρει προβλήματα στην υλοποίηση του προγράμματος και δε θα επιτρέψει το σχεδιασμό οριζόντιων και αποτελεσματικών μέτρων.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Οι προτάσεις έχουν ως στόχο να αποτελέσουν την έναρξη ενός επιστημονικά άρτιου, ρεαλιστικού και αποτελεσματικού σχεδίου για την ΟΧΕ Ταϋγέτου. Οι κύριες προκλήσεις για την περιοχή είναι η άρση του κοινωνικού αποκλεισμού των κατοίκων της σε πολλούς τομείς, η αντιμετώπιση της εγκατάλειψης των χωριών και η προστασία του μοναδικού φυσικού πλούτου του βουνού μας.
Κριτήρια για την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων είναι η δημιουργία σταθερών θέσεων εργασίας και η αξιοποίηση φυσικών και άυλων πόρων με βιώσιμο τρόπο.
Πρωτογενής Τομέας – Μεταποίηση
– Ανάπτυξη γεωργίας.
Μία από τις ιδιαιτερότητες του Ταϋγέτου είναι ότι πρόκειται για έναν γαιώδες ορεινό όγκο. Αυτό σε συνδυασμένο με τα πλούσια υδάτινα αποθέματα κάνει την περιοχή ιδιαίτερα γόνιμη και με δυνατότητα παραγωγής υψιλής ποιότητας προϊόντων. Το μειονέκτημα είναι πως το ορεινό ανάγλυφο δεν επιτρέπει καλλιεργητικές μεθόδους που διευκολύνουν τη ζωή των αγροτών, ενώ η πολυιδιοκτησία και ο μικρός κλήρος ανά αγρότη κάνουν ασύμφορη τη γεωργική δραστηριότητα.
Με τη συνδρομή Τριτοβάθμιων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων και του ΕΛΓΟ Δήμητρα είναι αναγκαιότητα να καταστεί ένα σύγχρονο εγχειρίδιο για την αγροτική εκμετάλλευση του Ταϋγέτου. Δενδροκαλλιέργειες και καλλιέργειες αρωματικών φυτών με σύγχρονες μεθόδους ευφυούς γεωργίας θα μπορούσαν να αποτελέσουν βιώσιμες λύσεις τόσο για τους κατ επάγγελμα αγρότες, αλλά και για όσους ιδιοκτήτες γης θα έ
ενδιαφέρονταν για την αξιοποίησή της.
– Δημιουργία Μελισσοκομικού Πάρκου στον ορεινό όγκο τουλάχιστον εκατό (100) στρεμμάτων.
Μελετώντας με προσοχή τις προτάσεις της Διεύθυνσης Γεωτεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Καλαμάτας αισθανθήκαμε ότι πραγματικά αυτό το πρόγραμμα ίσως να μπορέσει να δώσει πραγματικές λύσεις για το βουνό μας. Το βουνό μας αποτελεί μελισσοκομικό προορισμό, όχι μόνο των ντόπιων, αλλά και μελισσοκόμων από άλλες περιοχές της Ελλάδας. Αυτή η παρέμβαση θα βελτιώσει σε μεγάλο βαθμό ολόκληρη την χλωρίδα του βουνού και θα βοηθήσει στην μείωση του πληθυσμού των μελισσών που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια.
– Διαχείριση Δάσους – Δασεργατική Εκπαίδευση.
Πρόκειται για μία φιλόδοξη πρόταση, καθοριστικής σημασίας για το δάσος και την ασφάλειά του. Θα πρέπει όμως εκτός από την σημασία στην εκπαίδευση να δοθούν σημαντικά κίνητρα ενασχόλησης σε νέους ανθρώπους ώστε να καταφέρουν να δημιουργήσουν έναν συνεταιρισμό που να έχει προοπτική και μέλλον. Απαραίτητη εδώ είναι σχετική αναβάθμιση ολόκληρου του σχεδίου Πολιτικής Προστασίας και Πυρόσβεσης, ώστε με ελκυστικά εναλλακτικά εκπαιδευτικά προγράμματα στην πόλη να ενημερώνουν, να εκπαιδεύουν και να προσκαλούν νέους κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού να βιώνουν την εμπειρία της πυρασφάλειας και της διαβίωσης στο βουνό.
– Καλλιέργεια αρωματικών – φαρμακευτικών φυτών.
Τόσο η δημιουργία της Τράπεζας Γενετικού Υλικού των ενδημικών αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών, όσο και η εκπαίδευση του πληθυσμού, αλλά και ευρύτερου κοινού στη σωστή καλλιέργεια και επεξεργασία τους είναι βέβαιο ότι θα βοηθήσει στην ανάδειξη του πλούτου της χλωρίδας του Ταϋγέτου. Η αξιοποίηση του Αγροκηπίου ως «βοτανικού κήπου» επισκέψιμου από ομάδες μαθητών και οικογενειών με αντίστοιχα εκπαιδευτικά προγράμματα θα μπορούσε να έχει ακόμα μεγαλύτερη επιρροή και στον πληθυσμό που πρόκειται να καταναλώσει τα παραγόμενα προϊόντα.
– Κτηνοτροφία.
Η δημιουργία ενός θεματικού πάρκου με εγκαταστάσεις τυροκόμησης, εφοδίων και ψυγεία για την συντήρηση των τοπικών προϊόντων θεωρείται κομβικής σημασίας για την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας στην περιοχή. Υπάρχει άμεση ανάγκη εφαρμογής των αρχών της λιβαδοπονίας και δημιουργίας περιοχών χαρακτηρισμένων ως βοσκότοποι, ώστε να πετύχουμε την αειφορική διαχείριση των χώρων βόσκησης, καθώς και με σπορά κτηνοτροφικών φυτών, κατασκευή ποτιστριών και στεγάστρων για την διαμερισματοποίηση των εκτάσεων. Η εκτατική κτηνοτροφία θα μπορούσε να στηρίξει μεγάλο μέρος του πληθυσμού παράλληλα με την εκπαίδευση σε τεχνικά, νομικά θέματα καθώς και σε τεχνικές διατροφής, αναπαραγωγής και διατήρησης της υγείας των ζώων.
– Μεταποίηση παραγωγή τοπικών προϊόντων.
Η δημιουργία μέσα στις κοινότητες χώρων συντήρησης και συσκευασίας των τοπικών προϊόντων θα έλυνε πολλά προβλήματα στον τρόπο διάθεσης και μεταφοράς τους στην αγορά. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο χώρος της Αποθήκης Πατάτας Αλαγονίας. Αυτή η ιστορική υποδομή θα μπορούσε να αξιοποιηθεί ως ένας κοινοτικός χώρος όπου θα παρασκευάζονται, θα γίνεται επεξεργασία, αποθήκευση, διαλογή και συσκευασία τοπικών προϊόντων πριν από τη διανομή τους στην πόλη. Θεωρούμε ότι θα δώσει νέα ώθηση στον πρωτογενή τομέα, στα χαρακτηριστικά τοπικά είδη όπως κεράσια, βύσσινα, κάστανα, καρύδια, λαχανικά, πατάτες, ελιές αλλά και επεξεργασία νέων ειδών όπως μανιτάρια, κράνμπερι και άλλα εναλλακτικά, βιολογικά προϊόντα.
Ταυτόχρονα θα αποτελεί και έναν επισκέψιμο χώρο για όποιον θέλει να ενημερωθεί για τον τρόπο παρασκευής και συσκευασίας των τοπικών προϊόντων και θα πραγματοποιούνται εκπαιδευτικά προγράμματα για σχολεία.
Τέλος, είναι σημαντική η δημιουργία τυροκομείου ή άλλων νέων αγαθών τα οποία θα έδιναν τη δυνατότητα στους κτηνοτρόφους να παράγουν τοπικά τυροκομικά προϊόντα με πιστοποιημένες διαδικασίες και με αναγνωρίσιμες συσκευασίες.
Πολιτισμός, Μουσεία, Εκπαίδευση
– Εκπαιδευτικά κέντρα και χώροι υποδοχής κοινού.
Σε κάθε χωριό υπάρχει ανάγκη της μετατροπής χώρων (π.χ. πρώην σχολικών μονάδων κ.λπ.) σε «ζωντανά» εκπαιδευτικά κέντρα, πλήρως εξοπλισμένα με σύγχρονα μέσα επικοινωνίας, τα οποία θα ικανοποιούν τις ανάγκες επισκεπτών, μαθητικών ομάδων διαφορετικών ηλικιών, καθώς και συνεδριακών αναγκών και ημερίδων. Επίσης, θα πρέπει να εμπεριέχουν θεματικά μουσεία π.χ. εκπαιδευτικής πολιτιστικής κληρονομιάς ή ενός θεματικού ενδιαφέροντος της τοπικής παράδοσης.
Το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καλαμάτας, η Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Μεσσηνίας και το πρόγραμμα «Εκπαιδευτικός Δρυμός Ταϋγέτου», που πολλά χρόνια τώρα αναδεικνύουν τον Ταΰγετο και φέρνουν στα χωριά μας μαθητικές ομάδες, θα μπορούν να οργανώσουν διαφορετικά εκπαιδευτικά πεδία σε χαρακτηριστικά σημεία της περιοχής καθώς και να φιλοξενήσουν στα τοπικά καταλύματα μεγάλες μαθητικές, αλλά και παιδαγωγικές ομάδες από όλη την Ελλάδα.
Το Ξυλοπριστήριο επίσης αποτελεί έναν χώρο μεγάλης ιστορικής σημασίας και κρύβει μέσα του όλη την οικονομική και πολιτιστική δραστηριότητα του προηγούμενου αιώνα στην περιοχή. Η ανάδειξή του ως Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και ενημερωτικού κέντρου ολόκληρου του βουνού θα βοηθήσει στην ουσιαστική συνάντηση του επισκέπτη με τον Ταΰγετο.
Η δημιουργία Λαογραφικού Μουσείου στη Νέδουσα το οποίο θα λειτουργεί και ως κέντρο τεκμηρίωσης για το μοναδικό στην Ελλάδα έθιμο της «Ευετηρίας» κρίνεται απαραίτητη. Μέσα από την ΟΧΕ θα πρέπει να στηριχθούν δράσεις καταγραφής και μελέτης του εθίμου, καθώς και η υλοποίηση επιστημονικά τεκμηριωμένης πρότασης, ώστε το δρώμενο να προστεθεί στον κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
Λαογραφικά μουσεία με σύγχρονες προδιαγραφές, ελκυστικά και με μουσειοπαιδαγωγικά προγράμματα σε συνεργασία με τις τοπικές υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, μπορούν εύκολα να δημιουργηθούν και σε άλλα χωριά, αφού υπάρχουν πάρα πολλά εκθέματα στην κατοχή κατοίκων. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του «Σχολείου Αργαλειού» και του μικρού λαογραφικού μουσείου που λειτουργεί στο Λαδά, καθώς και το Λαογραφικό Μουσείο της Αρτεμισίας.
– Οικοτουρισμός – Αγροτουρισμός.
Προφανώς η αύξηση των καταλυμάτων είναι απαραίτητη προϋπόθεση ώστε να αναβαθμιστεί η περιοχή ως τουριστικός προορισμός. Πολλά παλιά κτήρια θα μπορούσαν με το απαραίτητο κίνητρο να αναπαλαιωθούν ενταγμένα στο πρόγραμμα ιδιωτικών επενδύσεων. Το ορόσημο της περιοχής το «Τουριστικό» αποτελεί ένα κομβικό έργο που περιμένει να αξιοποιηθεί και να δώσει το στίγμα της νέας εποχής του Ταϋγέτου. Θα χρειαστεί επίσης να στηριχθούν οι υπάρχουσες και να δημιουργηθούν και άλλες επιχειρήσεις εστίασης και παντοπωλείων. Σε όλα αυτά τα καταλύματα θα πρέπει να είναι σαφής ο οικοτουριστικός χαρακτήρας της φιλοσοφίας τους. Απαραίτητο συμπλήρωμα στο τομέα της διαμονής αποτελεί η δημιουργία χώρων κάμπινγκ σε περιοχή όπου θα εξασφαλίζεται νερό, ηλεκτρικό ρεύμα, αποχέτευση και αποκομιδή σκουπιδιών. Έτσι τα χωριά θα αποκτήσουν ευρύτερο πλήθος επισκεπτών ικανοποιώντας διαφορετικές ανάγκες και προτιμήσεις.
Σε αυτό το σημείο θα θέλαμε να σημειώσουμε ότι οι κατασκηνώσεις της Αγ. Μαρίνας ανήκουν στις λιγοστές και σημαντικότερες υποδομές της περιοχής. Εδώ και πολλά χρόνια θα έπρεπε να είχαν ολοκληρωθεί από το υπουργείο, στο οποίο και ανήκουν, οι ενέργειες για τον εκσυγχρονισμό τους σε ευρωπαϊκά πρότυπα. Σύμφωνα με τη σχετική μελέτη του Δήμου Καλαμάτας, οι παρεμβάσεις που απαιτούνται στις κατασκηνώσεις ξεπερνούν τα 5 εκατομμύρια ευρώ. Όπως γίνεται αντιληπτό η ένταξη ενός τέτοιου έργου στην ΟΧΕ Ταϋγέτου θα σήμαινε και την απορρόφηση του μεγαλύτερου μέρους των κονδυλίων του. Κρίνεται αναγκαίο η αναζήτηση επιπρόσθετων κονδυλίων (π.χ. τομεακό του Υπουργείου Εργασίας) για τον εκσυγχρονισμό των συγκεκριμένων εγκαταστάσεων, οι οποίες εκτός από κατασκηνώσεις
θα μπορούσαν να προσφέρουν και άλλες δυνατότητες, όπως φιλοξενία αθλητικών ομάδων, συνεδρίων, εκδηλώσεων κλπ.
– Δίκτυο διασύνδεσης – ενοποίησης των ιστορικών κέντρων των χωριών με τις αγροτικές – μονάδες προς τουριστική – εκπαιδευτική εκμετάλλευση.
Στα χωριά μας θα χρειαστεί να πραγματοποιηθούν ολοκληρωμένες αρχιτεκτονικές μελέτες, ώστε οι κεντρικοί χώροι και πλατείες μαζί με σημαντικά κτήρια να ενοποιηθούν σε έναν οδικό πλακόστρωτο άξονα. Έτσι σε κάθε χωριό ο επισκέπτης θα μπορεί να προσανατολισθεί άνετα προς τα σπουδαία αξιοθέατα, προς τις αγροτουριστικές επιχειρήσεις και να ενημερωθεί από την πλατεία του χωριού ή για τις πιθανές πεζοπορικές επιλογές που έχει ή για τις προτεινόμενες εκδηλώσεις. Επομένως το κέντρο του χωριού θα αποτελεί και για τους ντόπιους κατοίκους ένα σημείο αναφοράς και ενημέρωσης, αλλά και κέντρο συνεργασίας και επικοινωνίας.
– Προστασία οικισμών και παραδοσιακών κατοικιών.
Η τακτική των άναρχων παρεμβάσεων τα τελευταία χρόνια έχει αλλοιώσει σε μεγάλο βαθμό την γραφικότητα των οικισμών της περιοχής. Οι τσιμεντοστρώσεις, η καταστροφή των λιθόστρωτων μονοπατιών ανάμεσα στα σπίτια και η εγκατάλειψη των παλιών κρηνών αφαίρεσαν κύρια χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής των χωριών.
Η ιδιαίτερη αρχιτεκτονική των παραδοσιακών κατοικιών στον Ταΰγετο κινδυνεύει να εκλείψει εξαιτίας της εγκατάλειψης των οικισμών, αλλά και της προτίμησης φθηνότερων λύσεων, από όσους επισκευάζουν τα σπίτια τους. Είναι αναγκαιότητα λοιπόν, η σύνταξη αρχιτεκτονικής πρότασης για κάθε χωριό, ώστε όσες παρεμβάσεις γίνονται από τούδε και στο εξής να εντάσσονται στο πλαίσιο ανάκτησης του παραδοσιακού οικιστικού τοπίου.
Η πρόβλεψη μέτρου στην ΟΧΕ το οποίο θα δίνει οικονομικά κίνητρα, υπό αυστηρές προϋποθέσεις, στους ιδιοκτήτες για αποκατάσταση παραδοσιακών κατοικιών θα συνέβαλε καταλυτικά στην αποκατάσταση του οικιστικού τοπίου.
– Δίκτυο διασύνδεσης των έξι χωριών μέσα από ένα ενοποιημένο δίκτυο μονοπατιών – περιβαλλοντικών – πολιτιστικών διαδρομών, δημιουργώντας έναν πεζοπορικό κύκλο:
Το δίκτυο αφορά τη διασύνδεση «Κάτω Καρβέλι – Καρβέλι – Λαδά – Αρτεμισία – Αγ. Ελεούσα – Αλαγονία – Αγ. Πολύκαρπος – Νέδουσα». Το δίκτυο αυτό θα επαυξήσει υπάρχουσες μορφές τουρισμού και θα προσελκύσει νέους επισκέπτες, αλλά κυρίως θα αναζωογονήσει την υπάρχουσα επικοινωνία των χωριών και θα φέρει τη δέουσα ανάπτυξη των δραστηριοτήτων ενισχύοντας και όλα όσα έχουμε προαναφέρει.
– Εναλλακτικός τουρισμός: Μηχανοκίνητα, ποδήλατο βουνού, αναρρίχηση.
Η ενίσχυση των εναλλακτικών μορφών τουρισμού, ο οποίος ήδη έχει μια δυναμική, αλλά δεν προωθείται με τις κατάλληλες υποδομές, θα συμβάλλει επίσης στην πολυεπίπεδη τόνωση της ζωής του πληθυσμού του Ταϋγέτου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η πίστα αναρρίχησης στη Νέδουσα με σημαντική επισκεψιμότητα. Η ανάπτυξη του εναλλακτικού τουρισμού στον Ταΰγετο θα πρέπει να συνδυαστεί με τις γενικότερες προοπτικές του τουρισμού στην Καλαμάτα και τη Μεσσηνία.
Αθλητισμός
– Χώροι Άθλησης.
Τόσο για τους κατοίκους όσο και για τους επισκέπτες κρίνεται απαραίτητο κάθε χωριό να διαθέτει χώρους άθλησης. Η βελτίωση των υφιστάμενων υποδομών και η δημιουργία νέων, όπου κριθεί απαραίτητο θα πρέπει να περιληφθούν στο σχεδιασμό του προγράμματος.
Τα Δημάκεια πραγματοποιούνται κάθε χρόνο με τη συμμετοχή πλέον των διακοσίων πενήντα (250) παιδιών και νέων χάρη στις φιλότιμες προσπάθειες τοπικών φορέων και ανθρώπων. Το υπάρχον Γήπεδο έχει υποστεί καθιζήσεις και σημαντικές φθορές. Μπορεί να αναβαθμιστεί, να επεκταθεί και να αποτελέσει πηγή δραστηριοτήτων του αθλητικού ιδεώδους μέσα στον Ταΰγετο από τον Δημάκειο Αθλητικό Σύλλογο.
« Ο Ταΰγετος στην πόλη: Από την πλατεία … στον Ταΰγετο».
Όλοι όσοι έχουν γνώση των παραδειγμάτων επιτυχημένων αειφορικών αναπτυξιακών παρεμβάσεων στο βουνό, τόσο στο εξωτερικό, όσο και στην Ελλάδα, τονίζουν ότι η πρόσβαση στο βουνό θα πρέπει να ξεκινά από την πλατεία της πιο κοντινής πόλης, της Καλαμάτας.
Με έναν μεγάλο κεντρικό χάρτη και ένα πλήρη έντυπο και ηλεκτρονικό οδηγό των σημαντικών σταθμών του βουνού, σημειωμένων διαδρομών και όλων των άλλων χρήσιμων πληροφοριών, ο επισκέπτης ξένος ή Έλληνας, η παρέα των νέων που δεν οδηγούν, η οικογένεια με μικρά παιδιά, ο πεζοπόρος, ο ποδηλάτης ή ο ορειβάτης θα έχει την «Πρόσκληση του βουνού» εμπρός στα μάτια του, στην καθημερινότητά του.
Παράλληλα είναι απαραίτητα τακτικά δημοτικά δρομολόγια με πουλμανάκια που θα μεταφέρουν με ασφάλεια σε διαφορετικούς σταθμούς τους επισκέπτες, με μεγαλύτερη συχνότητα δρομολογίων κατά το Σαββατοκύριακο και τις αργίες. Το εισιτήριο θα πρέπει να είναι ελκυστικό για να μπορούν όλοι να θεωρούν αυτή τη διαδρομή προσιτή και ενδιαφέρουσα.
Η παρούσα πρόταση αποτελεί την πρώτη προσέγγιση προέδρων, κατοίκων και φορέων του Ταϋγέτου και συνυπογράφεται από τους Προέδρους των Πολιστικών Συλλόγων Αλαγονίας, Αρτεμισίας, Καρβελίου, Πηγών και Νέδουσας.
Οι πρόεδροι των Κοινοτήτων
ΑΛΑΓΟΝΙΑΣ, ΑΡΤΕΜΙΣΙΑΣ, ΚΑΡΒΕΛΙΟΥ, ΠΗΓΩΝ, ΝΕΔΟΥΣΑΣ
