Η Καλαμάτα πανηγυρίζει τ τη μεγάλη εορτή της Υπαπαντής του Χριστού και τιμά την Πολιούχο της, Παναγία Υπαπαντή σε ανάμνηση της εισόδου του Χριστού στο Ναό των Ιεροσολύμων.
Ή όπως λένε τα βιβλία «ετυμολογικά» σημαίνει η προϋπάντηση του μικρού Ιησού. Ταυτόχρονα είναι και η συμπλήρωση των 40 ημερών από τη Γέννηση και ο καθαρισμός της Παναγίας από τη λοχεία.Μεταφορικά, στη σημερινή εποχή, αυτό που λέμε «40ρισε και πήγε για ευχή».
Το εκκλησιαστικό γεγονός εξιστορεί ο Ευαγγελιστής Λουκάς και αναφέρει ότι συνέβη σαράντα ημέρες μετά τη γέννηση του Ιησού. Επειδή, σύμφωνα με το νόμο, ήταν το πρώτο παιδί της οικογένειας , έπρεπε να αφιερωθεί στον Θεό και συγχρόνως οι γονείς να
προσφέρουν σε Αυτόν μία μικρή θυσία από ένα ζευγάρι περιστέρια.
Το ζευγάρι του Ιωσήφ και της Μαρίας προϋπάντησε στο ναό ο υπερήλικας Συμεών, ο οποίος δέχθηκε τον Ιησού στην αγκαλιά του και φωτίστηκε από το Άγιο Πνεύμα.
Στις 2 Φεβρουαρίου λοιπόν η Χριστιανική πίστη γιορτάζει μία από τις 12 μεγάλες γιορτές (Δωδεκάορτον) της Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας. Η ημέρα της Υπαπαντής εορτάζεται σε ανάμνηση του ερχομού Του στο Ναό των Ιεροσολύμων και στον καθαρισμό της Παναγίας από τη λοχεία.
Στον αγγλόφωνο κόσμο η γιορτή είναι γνωστή ως «Candlemas».
Τα βυζαντινά χρόνια, η Υπαπαντή γιορταζόταν ως μικρή γιορτή στις 14 Φεβρουαρίου. Ωστόσο ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός την ανήγαγε σε δεσποτική το 542μ.Χ. και επέβαλε να εορτάζεται στις 2 Φεβρουαρίου, ζητώντας τη βοήθεια του Θεού για έναν λοιμό που έπληττε την επικράτεια του. Στις μέρες μας μόνο η Αρμενική Εκκλησία τιμά την Υπαπαντή στις 14 Φεβρουαρίου, ενώ οι «παλαιοημερολογίτες» γιορτάζουν την Υπαπαντή στις 15 Φεβρουαρίου.
H IEΡΗ ΕΙΚΟΝΑ ΚΑΙ Ο ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΥΠΑΠΑΝΤΗΣΣΤΗΝ ΚΑΛΑΜΑΤΑ
H Iερή Eικόνα της Παναγίας Yπαπαντής βρέθηκε επί τουρκοκρατίας, θαμμένη και μισοκαμένη, με αλλοιωμένα τα πρόσωπα της Θεομήτορος και του Xριστού, στα ερείπια μικρής Εκκλησίας, κατεστραμμένης από τους Tούρκους (πιθανόν το 1770), που χρησιμοποιούσαν οι κατακτητές ως στάβλο. Στο χώρο αυτό, νοτιοανατολικά του υπάρχοντος Mητροπολιτικού και Καθεδρικού Iερού Nαού, κτίστηκε και καταστράφηκε επανειλημμένα η αφιερωμένη στην Παναγία την Yπαπαντή Εκκλησία.
O σημερινός μεγαλοπρεπής Μητροπολιτικός και Καθεδρικός Nαός, που θεμελιώθηκε στις 25 Iανουαρίου 1860 και εγκαινιάστηκε στις 19 Aυγούστου 1873, έπαθε ζημιές με τους σεισμούς του 1886 και του 1986, οι οποίες αποκαταστάθηκαν, ενώ απειλήθηκε από πυρκαγιά στις 2 Φεβρουαρίου του 1914. Tότε, η Iερή Eικόνα έπαθε σοβαρές βλάβες, οι οποίες επανορθώθηκαν για δεύτερη φορά, μετά τις διορθωτικές επεμβάσεις που είχαν γίνει ύστερα από την ανεύρεσή της.
H λιτάνευση της Eικόνας έγινε για πρώτη φορά το 1841, για την αντιμετώπιση κάποιας επιδημίας βαριάς μορφής (πιθανολογείται ότι ήταν πανώλη), που είχε πλήξει την πόλη. Kαθιερώθηκε, όμως, η λιτάνευση να γίνεται κάθε χρόνο, την ημέρα της γιορτής, το έτος 1884.
Φωτογραφία από τη δεκαετία του ’60 κατά τη διάρκεια της λιτανείας
Ενώ µαίνεται ο Εµφύλιος και οι πληγές της Κατοχής δεν έχουν ακόµη επουλωθεί, η πόλη προσπαθεί να βρει τους ρυθµούς της.
Το 1947 παραβρέθηκε στην εορτή της Υπαπαντής ο αρχηγός των Εθνικών Φιλελευθέρων και υπουργός ∆ηµοσίων Έργων στην κυβέρνηση ∆ηµ. Μαξίµου, Στυλιανός Γονατάς. Στη φωτογραφία η θρησκευτική ποµπή µόλις ξεκινά από την οδό Υπαπαντής. Στην πρώτη σειρά διακρίνονται οι Μητροπολίτες Μεσσηνίας Χρυσόστοµος ∆ασκαλάκης, Αττικής και Μεγαρίδος Ιάκωβος, Πατρών Θεόκλητος και Ζιχνών Κύριλλος και ακολουθούν οι επίσηµοι. Αριστερά, οι παλαιές οικίες µε τις κεραµοσκεπές κατεδαφίστηκαν στη δεκαετία του 1950 για τη διεύρυνση της πλατείας του µητροπολιτικού ναού.
Επίσηµοι στην οδό Αριστοµένους. Στην πρώτη σειρά, από αριστερά προς τα δεξιά, διακρίνουµε τον νοµάρχη Μεσσηνίας Νέζερ, τον Στυλιανό Γονατά, αρχηγό των Εθνικών Φιλελευθέρων και υπουργό ∆ηµοσίων Έργων, τον δήµαρχο Καλαµάτας
Βασίλειο Παλαµάρα, τον βουλευτή Μεσσηνίας Νάσο Περρωτή. Παρίσταντο επίσης οι βουλευτές ∆. Κούτσικας,
∆ηµ. Λαντζούνης και από «τη µαρτυρική Μακεδονία» ο βουλευτής Θ. Οικονόµου.
(Εφ. Σηµαία, 4 Φεβρουαρίου 1947)
-Στην οδό Φαρών η µαθητιώσα νεολαία δίνει τον τόνο στην ποµπή. Εθιµικά προηγούνται πάντα τα παιδιά του Ορφανοτροφείου Αρρένων
Στην εφ. Τα Νέα (3 Φεβρουαρίου 1951) παρατίθεται η εξής περιγραφή: «Όταν η Εικών έκαµψε προς την οδόν Ταϋγέτου, άρχισε να πέφτη ελαφρά βροχή.
Αναρίθµητες οµπρέλες άνοιξαν ενώ τα υπόστεγα εγέµισαν ασφυκτικά. Αργότερα η βροχή εκόπασε και ο λαός κατώρθωσε να παρακολουθήση µέχρι της Εκκλησίας την Εικόνα.» Στα δεξιά, το Ζουµπούλειο (πρώην πολυκλινική του ιατρού Κων. Ζουµπούλη) στεγάζει για τελευταίο σχολικό έτος την Εµπορική Σχολή. Από το Σεπτέµβριο αυτού του έτους η σχολή θα µεταφερθεί σε οικία στη Φραγκόλιµνα.
Λιτανεία κατά την εορτή της Υπαπαντής, οδός Ταϋγέτου (Καίσαρη), 2 Φεβρουαρίου 1948
Οι Μητροπολίτες Μεσσηνίας Χρυσόστοµος ∆ασκαλάκης και Ηλείας Γερµανός ακολουθούν την εικόνα.
