Με το νέο θεσμικό πλαίσιο για την Αυτοδιοίκηση έρχονται σημαντικές μεταβολές που αναδιατάσσουν το τοπίο. Οι αλλαγές αυτές φαίνεται πως θα αλλάξουν το τοπίο όχι μόνο στο επίπεδο διοίκησης και δομής των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και σε επίπεδο στρατηγικής και συμπεριφοράς από πλευράς των αιρετών οργάνων τόσο πριν, όσο και μετά τη διενέργεια των εκλογών της 26ης Μαΐου.
Μια από τις βασικές αλλαγές του που εισάγει ο «Κλεισθένης», είναι ασφαλώς η εφαρμογή του συστήματος της απλής αναλογικής. Πολλά συμβαίνουν εξαιτίας αυτής της αλλαγής, γι’ αυτό και έχουμε πάνω από δέκα συνδυασμούς να κατεβάζουν ψηφοδέλτιο, για να διεκδικήσουν το Δήμο Καλαμάτας. Με βάση τον «Κλεισθένη», η κατάρτιση των δημοτικών συνδυασμών και η εκλογή τοπικών συμβουλίων διαχωρίζονται πλήρως. Ο «Κλεισθένης» δηλαδή μας φέρνει αυτόνομα τοπικά συμβούλια, ενώ με τον «Καλλικράτη» προηγουμένως, κάθε δημοτικός συνδυασμός έπρεπε να περιλαμβάνει τον υποψήφιο δήμαρχο, τους υποψήφιους δημοτικούς συμβούλους και τους υποψήφιους για το τοπικό συμβούλιο. Η εκλογή στις Κοινότητες γίνεται με ξεχωριστό ψηφοδέλτιο από αυτό του Δημάρχου και σε ξεχωριστή κάλπη.
Επίσης μια ακόμα σημαντική αλλαγή για τα τοπικά συμβούλια είναι ότι ο Πρόεδρος της Κοινότητας (Κοινότητα αποκαλούνται πλέον και τοπικές και δημοτικές κοινότητες) δεν προκύπτει από το συνδυασμό που επικράτησε στις εκλογές, αλλά μετά από ψηφοφορία που διενεργείται εντός του συμβουλίου της κάθε Κοινότητας μεταξύ των δυο πρώτων σε σταυρούς κοινοτικών συμβούλων των δυο πρώτων σε ψήφους συνδυασμών. Πράγμα που σημαίνει ότι Πρόεδρος Κοινότητας μπορεί να εκλεγεί και ο πλειοψηφών, αν ξεπεράσει το 50% των ψήφων ο συνδυασμός του. Μπορεί, όμως να εκλεγεί Πρόεδρος και πλειοψηφών και από το δεύτερο σε ψήφους συνδυασμό σε μια Κοινότητα!
Και αν μέχρι σήμερα ήταν αυτονόητο ότι ο εκάστοτε Δήμαρχος στήριζε τον Πρόεδρο της Κοινότητας και στηριζόταν από αυτόν, ο οποίος ήταν όμως μέλος της δικής του- με όποια προέκταση δίνει ο καθένας σε αυτό – δημοτικής ομάδας, πλέον δεν υφίσταται αυτός ο δεσμός. Η συνεργασία θα είναι το ζητούμενο και η διεκδίκηση διαρκής. Η αυτοτέλεια των τοπικών συμβουλίων από την πλειοψηφία της δημοτικής αρχής μοιάζει να γίνεται εμπόδιο και ένα βήμα πίσω στη δυναμική φωνή της τοπικής κοινωνίας.
Σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας ζωής όμως, το μέτρο είναι ο άνθρωπος και οι επιλογές του. Και πολιτική είναι η δράση και τρόπος της ζωής του καθενός που μέσα από την καθημερινότητά του προβάλλει τη δράση του στα κοινά, στα δημόσια πράγματα. Όλα αυτά, και πρωτίστως η συντονισμένη δράση των πολιτών, μπορούν να πετύχουν έναν στόχο. Στην ουσία δηλαδή το αυτονόητο, τη βελτίωση της καθημερινότητας όλων μας, την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής.
Οι αλλαγές στο νέο νόμο της αυτοδιοίκησης και παρά τις αδυναμίες που έχουν διατυπωθεί και άλλες που θα εμφανιστούν κατά την υλοποίησή τους, δίνει τη δυνατότητα στις Κοινότητες να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο σε κάθε Δήμο. Μπορεί η Καλαμάτα να μην έχει μεγάλη εμπειρία από τα τοπικά συμβούλια, αφού είχαν αποκλειστεί οι έδρες των Δήμων από τον παλιότερο νόμο «Καποδίστρια» και θεσμοθετήθηκαν με τον «Καλλικράτη» και εκεί ως επέκταση της δημοτικής πλειοψηφίας, ωστόσο ως μια μεγάλη πόλη, έχει και εμπειρία και δυνατότητες να λειτουργήσει προσθετικά το τοπικό της συμβούλιο, η Κοινότητα Καλαμάτας.
Τυπικά και ουσιαστικά, κάθε απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Καλαμάτας που αφορά την Κοινότητα Καλαμάτας έχει την εισήγηση του Συμβουλίου Κοινότητας, πράγμα που σημαίνει ότι έχει φωνή, ψήφο, τον πρώτο λόγο για την πόλη. Επίσης, με την απλή αναλογική, σε κάθε συνεδρίαση, για κάθε απόφαση, οι συνθέσεις για να μπορεί να λειτουργήσει το εκλογικό σύστημα στην πράξη, μένει να φανούν λειτουργικές, αποδεικνύοντας έτσι ότι μπορεί να λειτουργήσει το εκλογικό σύστημα στην πράξη. Οι κοινοτικοί σύμβουλοι στα Συμβούλια Κοινότητας θα πρέπει να γίνονται οι πρώτοι που ενεργούν, διαμορφώνουν, θέτουν στόχους, διεκδικούν και συναποφασίζουν για τα καθημερινά προβλήματα των δημοτών. Στο Συμβούλιο της Κοινότητας ουσιαστικά θα γίνεται η «προπόνηση» της απλής αναλογικής με όρους απλής λογικής. Μας ενώνει η πόλη που ζούμε.
Η Κοινότητα, έτσι και αλλιώς λέξη με βαρυσήμαντη έννοια για τους Έλληνες, μπορεί να ενεργοποιήσει θεσμικά τις λαϊκές συνελεύσεις, τα συμβούλια γειτονιάς ακόμα και να πρωτοστατήσει για τη διενέργεια τοπικών δημοψηφισμάτων για κρίσιμες επιλογές της πόλης. Να ξαναβρεθεί το παραδοσιακό νόημα της λέξης Κοινότητα, χωρίς να αναλώνεται στη γραφειοκρατία και στις αντιπαραθέσεις που καλά κρατούν ακόμα και για τα ελάχιστα. Μέσα από τη σύνθεση, να προκύψει η σύνδεση!
Η Κοινότητα αποκτά όπως φαίνεται και μια σχετική αυτοτέλεια πόρων, μέσω της κεντρικής διάθεσης που προορίζονται για την αυτοδιοίκηση. Μικρά έργα και δράσεις μέσα από δικό της προϋπολογισμό θα μπορεί να υλοποιεί άμεσα και πρακτικά. Και εκεί το ενδιαφέρον μάλλον αποκτά ένα μοναδικό προορισμό: τις συνοικίες της πόλης. Εκεί που δεν πραγματοποιούνται οι μεγάλες παρεμβάσεις από μεγάλες μελέτες που καθυστερούν και αφορούν τους πολλούς, εκεί που η αλλαγή λάμπας και το κλείσιμο μιας λακκούβας γίνεται ρουσφέτι, ενώ είναι η δεδομένη υποχρέωση της δημοτικής αρχής, εκεί που πίσω από τους προβολείς του κέντρου, μικρές εκδηλώσεις τοπικής εμβέλειας πρέπει να ενισχύονται και με ευαισθησία προσωπική να αντιμετωπίζονται και να δίνονται λύσεις σε προβλήματα γρήγορα και αποτελεσματικά, εκεί που ο κάθε κοινοτικός σύμβουλος γίνεται ο κρίκος μεταξύ Δήμου και δημοτών.
Το Συμβούλιο Κοινότητας αποφασίζει και γνωμοδοτεί ποια έργα και δράσεις θα εκτελεστούν στα όρια της, εκφράζει άποψη και διατυπώνει προτάσεις για την εκτέλεση νέων έργων αλλά και για τη συντήρηση των υπαρχόντων. Μεριμνά πάντα σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου για το σύνολο της ζωής της πόλης, συμμετέχοντας, προτείνοντας με θεσμικό ρόλο για το παρόν και το μέλλον.
Ο Κλεισθένης δημιουργεί τις προϋποθέσεις να ξαναζωντανέψει η αυτοδιοικητική μονάδα της Κοινότητας μέσα από την αυτόνομη κατανομή πόρων και παράλληλα με τη διεκδίκηση περισσοτέρων αρμοδιοτήτων όπως ο νόμος ορίζει. Για να βρει το δρόμο της αυτή διαδικασία, είναι απαραίτητη η συναίνεση, η συναίνεση ως δημιουργία. Η σύνθεση που γίνεται αποτέλεσμα. Η συνεργασία που πετυχαίνει τα πάντα. Το εγώ να μείνει πίσω από το εμείς…
Η παρουσία και αποστολή της Κοινότητας Καλαμάτας είναι η συνδιαμόρφωση της ζωής και εικόνας της Καλαμάτας.
Παναγιώτης Ι. Λύρας
Τοπικός Σύμβουλος Δημοτικής Κοινότητας Καλαμάτας
