Παράθυρο στη μεγαλύτερη αγορά του πλανήτη, ανοίγει για την ΠΟΠ ελιά Καλαμάτας, την «Μαύρη Βασίλισσα», όπως την χαρακτηρίζει, το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας Xinhua φιλοξενώντας διθυραμβικό ρεπορτάζ για το προϊόν, την περιοχή της Καλαμάτας και της Μεσσηνίας αλλά και την τοπική Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΑΣ Μεσσηνίας).
«Οι παραγωγοί της ελιάς Καλαμάτας προσπαθούν να κατακτήσουν την Κίνα ως την επόμενη μεγάλη αγορά», τιτλοφορείται το ρεπορτάζ, αφορμή για το οποίο αποτέλεσε η πρόσφατη εμπορική συμφωνία Ευρωπαϊκής Ένωσης – Κίνας, που διευκολύνει τις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των δύο πλευρών και προστατεύει 200 προϊόντα (100 από κάθε πλευρά) ονομασίας προέλευσης και γεωγραφικής ένδειξης (ΠΟΠ και ΠΓΕ).
Ανάμεσα σ’ αυτά και έξι ελληνικά: η Φέτα, το Ούζο, η Μαστίχα Χίου, οι ελιές Καλαμάτας, τα κρασιά Σάμου και το λάδι Σητείας Λασιθίου.
«Πιστεύουμε ότι είναι ένα σημαντικό βήμα για να έχει η ελιά Καλαμάτας την κατάλληλη προστασία σε μια τεράστια αγορά όπως της Κίνας», δηλώνει χαρακτηριστικά ο αναπληρωτής γενικού διευθυντή της ΕΑΣ Μεσσηνίας, κ. Γιάννης Παζιός, προσθέτοντας ότι η Κίνα, λόγω του μεγέθους της ως αγοράς, «μπορεί να προσφέρει μεγάλες ευκαιρίες σε νέες παραγωγούς ν’ ασχοληθούν με την καλλιέργεια της ελιάς, στο βαθμό φυσικά που θα αναπτυχθούν εμπορικοί δεσμοί με την Κίνα».
Προστασία και στις αγορές Ιαπωνίας – Ν. Κορέας
«Η συμφωνία ΕΕ-Κίνας είναι εξαιρετικά σημαντική αρκεί να αδράξουμε την ευκαιρία ως συνεταιρισμοί, εξαγωγείς, επιχειρήσεις και παραγωγοί», δηλώνει στο «Ρ» ο κ. Γιάννης Παζιός χαρακτηρίζοντας το ρεπορτάζ του πρακτορείου ειδήσεων της ΛΔ της Κίνας ως «το ιδανικό έναυσμα», το οποίο έρχεται μάλιστα μόλις λίγες ημέρες μετά την προστασία της ελιάς Καλαμάτας και στην αγορά της Νοτίου Κορέας στο πλαίσιο ανάλογης συμφωνίας της ΕΕ, ενώ έχει διασφαλιστεί ήδη η προστασία της και στην Ιαπωνία.
Στόχος η αύξηση της παραγωγής από 10 σε 45-50 χιλ. τόνους
Σήμερα στο Νομό Μεσσηνίας παράγονται 10.000 τόνοι του ΠΟΠ ελιάς Καλαμάτας. Απ’ αυτούς εξάγονται οι περίπου 4.000 τον. κυρίως σε ΗΠΑ και Ευρώπη και σε μικρότερες ποσότητες στην Αυστραλία, ενώ τώρα ανοίγει και η αγορά της Κίνας.
Επειδή είναι προφανές ότι τα μεγέθη που θα απαιτηθούν εφ’ όσον προχωρήσουν οι εξαγωγές είναι κατά πολύ μεγαλύτερα, ο κ. Παζιός επισημαίνει ότι η ΕΑΣ Μεσσηνίας ως διαχειρίστρια του ΠΟΠ κινείται προς δύο κατευθύνσεις:
-την αύξηση της παραγωγής αφ’ ενός μέσω της στροφής καλλιεργητών από την ελαιοποιήσιμη στην επιτραπέζια ελιά στη Μεσσηνία όπου η εξάρτηση από το ελαιόλαδο είναι εξαιρετικά υψηλή με ό,τι αυτό συνεπάγεται, ιδίως στην εποχή της κλιματικής αλλαγής, κι αφ’ ετέρου της διεύρυνσης της γεωγραφικής ζώνης που καλύπτει το ΠΟΠ σε γειτονικούς νομούς (γίνονται σχετικές συζητήσεις)
-και την διεύρυνση των προϊόντων που εντάσσονται στο ΠΟΠ πέραν της ελιάς σε άλμη με ελαιόλαδο, το παραδοσιακό προϊόν που περιλήφθηκε στον φάκελο του ΠΟΠ όταν υπεβλήθη στην ΕΕ το 1993 (το ΠΟΠ εγκρίθηκε το 1996).
Με δεδομένο ότι σήμερα σε παγκόσμιο επίπεδο οι καταναλωτές προτιμούν σε ποσοστό 70% ελιά χωρίς κουκούτσι, οι σκέψεις που υπάρχουν είναι να επεκταθεί το ΠΟΠ και προς αυτό το προϊόν, όπως επίσης και στην ελιά σε ξύδι (ξυδάτη), η οποία επίσης αποτελεί παραδοσιακό προϊόν της περιοχής.
Στόχος είναι να αυξηθεί – προοπτικά – η παραγωγή στα επίπεδα των 45-50.000 τόνων προκειμένου να αξιοποιηθεί και η υπεραξία από την προστασία του προϊόντος σε μεγάλες αγορές του πλανήτη, μετά τις εμπορικές συμφωνίες της ΕΕ, αλλά και η διευκόλυνση των εξαγωγών σε συνδυασμό με μείωση του διοικητικού κόστους τους, αποτέλεσμα, επίσης, των συγκεκριμένων συμφωνιών.
Μία ελιά ισοδυναμεί με μισό κιλό ελαιολάδου όσον αφορά στις φαινόλες
Στο ρεπορτάζ του Xinhua εκθειάζεται η μοναδικότητα της γεύσης της ελιάς Καλαμάτας και οι πολλές χρήσεις της στη σύγχρονη κουζίνα: πέραν της κλασικής ως επιτραπέζιας ελιάς, και σε σάλτσες σαλάτας (salad dressings), σούπες, μαγειρευμένα φαγητά (casseroles) και ενισχυτικά σάλτσας.
Ο σεφ και food blogger κ. Παναγιώτης Παπανικολόπουλος παραθέτει μάλιστα και καινοτόμες ιδέες για να σερβιριστεί η ελιά όπως η μαρμελάδα ελιάς ή το chutney με πικάντικες νότες τζίντζερ και γλυκών του κουταλιού.
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίδεται στα υγειοπροστατευτικά χαρακτηριστικά του προϊόντος καθώς, άλλωστε, αυξάνονται οι Κινέζοι που ενδιαφέρονται για τη μεσογειακή διατροφή λόγω της αποδεδειγμένης συμβολής της στην ανθρώπινη υγεία.
«Μια σειρά μελετών έχουν δείξει τι η κατανάλωση σε τακτική βάση (της ελιάς Καλαμάτας) μπορεί να συμβάλλει στη μείωση του κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις καθώς και διάφορες μορφές καρκίνου», επισημαίνεται χαρακτηριστικά στο ρεπορτάζ.
Επιπρόσθετα, ο γεωπόνος – βιοτεχνολόγος, επικεφαλής του εργαστηρίου ελιάς του ΕΛΓΟ – ΔΗΜΗΤΡΑ στην Καλαμάτα, κ. Παναγιώτης Κατσαρής δηλώνει ότι οι φαινολικές ενώσεις στις ελιές είναι κατά πολύ υψηλότερες απ’ ότι στο ελαιόλαδο. «Καταναλώνοντας μια μόνο τέτοια ελιά την ημέρα, ο ανθρώπινος οργανισμός παίρνει την ίδια ποσότητα από φαινόλες όση από μισό κιλό ελαιόλαδο. Αυτό είναι το μεγαλύτερο και ίσως το πιο βασικό πλεονέκτημα της επιτραπέζιας ελιάς», σημειώνει.
Η ελιά των 1500-1700 ετών
Καθώς ο ελληνικός και ο κινέζικος συγκαταλέγονται στους αρχαιότερους πολιτισμούς του πλανήτη και οι κάτοικοι της μεγαλύτερης χώρας του κόσμου δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ιστορία και τον πολιτισμό, από το ρεπορτάζ δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν οι σχετικές αναφορές με επίκεντρο την αρχαιότερη καταγεγραμμένη ελιά της Μεσσηνίας.
Πρόκειται για τη «μάνα ελιά», ένα δέντρο ηλικίας 1500-1700 ετών, με 14 μέτρα ύψος και διάμετρο 9 μέτρων, το μοναδικό που διασώθηκε από την καταστροφή που προκάλεσαν στην Πελοπόννησο οι Οθωμανικές δυνάμεις κατά την Ελληνική Επανάσταση.
Μετά την δημιουργία του Ελληνικού κράτους, οι κάτοικοι της περιοχής πήραν κλαδιά από τη συγκεκριμένη ελιά και τα φύτεψαν στην περιοχή με αποτέλεσμα σήμερα όλα τα ελαιόδεντρα στην Καλαμάτα και την ευρύτερη περιοχή θεωρούνται ότι προέρχονται από τη συγκεκριμένη ελιά.
