Στην ετήσια Έκθεσή του για το 2024, ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννης Στουρνάρας, κατέθεσε μία πρόταση που αναμένεται να πυροδοτήσει έντονες συζητήσεις και αντιδράσεις: την είσπραξη του ΕΝΦΙΑ από τους Δήμους.
Η πρόταση αφορά τη μεταφορά της αρμοδιότητας είσπραξης – και ενδεχομένως διαχείρισης – των εσόδων από τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ). Πρόκειται για μία αλλαγή που, αν εφαρμοστεί, θα μεταμορφώσει το τοπίο της δημοσιονομικής αυτονομίας των δήμων, δίνοντάς τους έναν σταθερό και σημαντικό πόρο εσόδων.
Ωστόσο, το εγχείρημα δεν είναι καθόλου απλό. Η πρόταση δημιουργεί ένα νέο τοπίο που ενδέχεται να προκαλέσει αντιδράσεις τόσο από την πλευρά της Αυτοδιοίκησης όσο και από την Κυβέρνηση. Από τη μία, οι δήμοι ενδέχεται να δουν θετικά την ενίσχυση των εσόδων τους, αλλά από την άλλη, τίθενται σοβαρά ερωτήματα για τον τρόπο υλοποίησης, τον ρόλο της κεντρικής διοίκησης, αλλά και την ισότητα μεταξύ δήμων με άνισες εισπρακτικές δυνατότητες.
Ο κ Στουρνάρας ανέφερε: «Ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση θα μπορούσε να είναι ειδικότερα η είσπραξη και διαχείριση των εσόδων από τον ΕΝΦΙΑ, ή μέρους αυτών, από τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ). Αφενός, ο εν λόγω φόρος αφορά ακίνητη περιουσία που βρίσκεται στα γεωγραφικά όρια κάθε δήμου της χώρας και, αφετέρου, τα έσοδα από τον ΕΝΦΙΑ θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν ένα μεγάλο μέρος των μεταβιβαστικών πληρωμών από τον ΚΠ προς τους ΟΤΑ (βλ. το διάγραμμα), απελευθερώνοντας με αυτό τον τρόπο πόρους του ΚΠ προς άλλες χρήσεις που συνδέονται με την παροχή δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών, όπως υγεία, παιδεία κ.λπ.»
Πέρα από τις τεχνικές και θεσμικές παραμέτρους, η πρόταση εγείρει και πολιτικές διαστάσεις. Είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει έντονες αντιπαραθέσεις και διάλογο για το μέλλον της φορολογικής αποκέντρωσης στη χώρα, σε μια εποχή όπου οι πιέσεις για πιο αποτελεσματική δημόσια διοίκηση και διαφάνεια αυξάνονται.
Με ενδιαφέρον αναμένονται πλέον οι επίσημες αντιδράσεις των αιρετών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, καθώς και η στάση της Κυβέρνησης απέναντι σε αυτή την αιφνιδιαστική – αλλά ίσως και στρατηγικής σημασίας – πρόταση.
