Ολοκληρώθηκε η συνέντευξη Τύπου από το Μέγαρο Μαξίμου του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και της Γερμανίδας καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ.
Κυριάκος Μητσοτάκης
«Δεν είναι η πρώτη μας επαφή, είναι ωστόσο ξεχωριστή γιατί είναι η τελευταία. Ως ο 8ος Ελληνας πρωθυπουργός που συναντά την αγαπητή Άνγκελα, θα τολμήσω μια σύντομη ανασκόπηση.
»Η σημερινή Ελλάδα είναι πολύ διαφορετική από αυτή που γνωρίσατε την τελευταία δεκαετία. Δεν είναι αποικία κράτους, είναι ένα σύγχρονο κράτος που σχεδιάζει το αύριο. Το αναγνωρίζουν και οι δικοί σας επιχειρηματίες. Ετσι εξηγείται η αύξηση των εισαγωγών, το γερμανικό ενδιαφέρον για επενδύσεις, η εξαγορά startups από από Γερμανούς και ο υπερδιπλάσιος αριθμός Γερμανών τουριστών.
»Η Ελλάδα και η ΕΕ δοκιμάστηκαν από δύσκολες αποφάσεις που μετατράπηκαν σε λαϊκισμό. Άλλωστε και εσείς παραδεχτήκατε ότι ζητήσατε πολλά από τους Ελληνες. Ούτε η λιτότητα ούτε τα φθηνά συνθήματα άντεξαν. Η ΕΕ απέδειξε ότι οι μεγάλες αποφάσεις την τοποθετούν στη σωστή πλευρά, ενώ η Ελλάδα ωρίμασε.
»Σε όλα αυτό το διάστημα η Μέρκελ υπήρξε η φωνή της λογικής και της σταθερότητας. Άδικη κάποιες φορές, όμως καθοριστική στις οριακές στιγμές. Όπως το 2015, όταν απέναντι από κορυφαίους υπουργούς της αρνήθηκε το Grexit. Το βάρος των πολιτικών αποφάσεων κρίνεται στη ζυγαριά της αναγκαιότητας. Και έτσι η ΕΕ των αυστηρών δημοσιονομικών πλαισίων εξελίχθηκε στην ΕΕ της κοινής υγειονομικής άμυνας και του Ταμείου Ανάκαμψης. Όλα αυτά έχουν το βάρος και της δικής σας στάσης. Καθώς η ΕΕ προχωρά με ομοφωνία, αυτό γίνεται με συμφωνίες. Ήταν γενναία η αλλαγή στάσης της καγκελαρίου για το Ταμείο Ανάκαμψης. Είδε την αναγκαιότητα στήριξης των πιο αδύναμων οικονομικών για να αντιμετωπίσουν την κρίση που δεν είχαν καμία ευθύνη.
»Η μάχη κατά του Covid είχε και χρώμα ελληνικό. Η Ελλάδα μπήκε πρώτη στη μάχη κατά της πανδημίας, εισηγήθηκε το ευρωπαϊκό πιστοποιητικό, ενώ πέτυχε με μεταρρυθμίσεις να επαναφέρει τη δική της οικονομία σε τροχιά προόδου. Δεν ήταν εύκολος δρόμος, καθώς την ίδια περίοδο είχαμε εξωτερικές προκλήσεις, και ανοιχτές κρίσεις, όπως με την επιθετικότητα των γειτόνων μας πέρυσι το καλοκαίρι, κάτι που διαρκεί με στόχο την Ευρώπη και τη Δύση.
»Εγώ αγωνίζομαι για να κρατώ πάντα ανοιχτούς τους διαύλους επικοινωνίας (σ.σ.: με την Τουρκία). Φοβάμαι όμως ότι συχνά η δυτική ψυχραιμία ενθαρρύνει την τουρκική αυθαιρεσία. Οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους. Η Ελλάδα θέλει μόνο φίλους και το αποδεικνύει υπογράφοντας συμφωνίες συνεργασίας με όλα τα γειτονικά κράτη. Δεν ανεχόμαστε ούτε απειλές ούτε αμφισβητήσεις των δικαιωμάτων μας. Τα ζητήματα αυτά θα απασχολήσουν και τη νέα ηγεσία της Γερμανίας. Μαζί της προσδοκώ να διευρύνω τις σχέσεις μας. Θέλω να σχεδιάσουμε μαζί το μέλλον μιας νέας, ανεξάρτητης και ισχυρής Ευρώπης. Η λιτότητα δεν μπορεί να είναι η απάντηση σε όλα. Αυτό είναι παρακαταθήκη και για το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας. Και το γαλλογερμανικό σύμφωνο και η αμυντική συμφωνία Ελλάδας – Γαλλίας μπορούν να αποτελέσουν το πρόπλασμα μιας ευρωπαϊκής αμυντικής αυτονομίας. Βαθαίνοντας τη δημοκρατία και περιορίζοντας τις ανισότητες. Το μέλλον προβλέπεται συναρπαστικό και για την Ελλάδα και για τη Γερμανία. Θα βαδίσουμε σε αυτό οπλισμένοι με το ρήμα της καγκελαρίου “προσπαθώ, προσπάθησα” και την εμπειρία της εποχής της, μιας περιόδου με κυματισμούς που κατέληγε όμως σε ήρεμα νερά. Σας αποχαιρετώ με σεβασμό, η Αθήνα σάς περιμένει πάντα ως φίλη».
Οι δηλώσεις της Ανγκελα Μέρκελ
«Αξιότιμε, κύριε πρωθυπουργέ, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για τη φιλόξενη υποδοχή. Όποιος έχει μια ποιότητα πολιτισμού και ζωής δεν μπορεί να αφήνει έξω την Αθήνα. Όταν κάνει κανείς πολιτική, θα πρέπει να έχει στο βλέμμα του την ιστορία.
»Οι σχέσεις Γερμανίας – Ελλάδας ήταν πάντα ζωντανές. Την εποχή που τέθηκε το θέμα του ευρώ, είχα επίγνωση για την υπερβολική επιβάρυνση για τους ανθρώπους στην Ελλάδα. Στο τέλος βρήκαμε μια πορεία, έναν κοινό βηματισμό και η Ελλάδα να παραμείνει μέλος της ΕΕ. Στη συνέχεια είχαμε να αντιμετωπίσουμε το μεταναστευτικό και αποδείξαμε πως μπορούμε να μοιραζόμαστε ευθύνες. Και η συμφωνία με την Τουρκία μάς έδειξε πως μπορούμε να αντιμετωπίσουμε μαζί.
»Και χθες και σήμερα είπαμε πως θα πρέπει να ισχύει το διεθνές δίκαιο. Πρέπει να βρίσκουμε λύσεις. Στις διμερείς μας σχέσεις αποδείξαμε πως μπορούμε να δουλέψουμε πολύ καλά, γι’ αυτό και στήριξα το Ταμείο Ανάκαμψης. Είναι σημαντικό χώρες όπως η Ελλάδα να έχουν τη δυνατότητα να κάνουν μακρόχρονες επενδύσεις. Σήμερα συνομίλησα με νέους ανθρώπους στο Ινστιτούτο Γκαίτε. Εδώ κάποιος μπορεί να γνωρίσει την Ελλάδα και εκτός τουρισμού. Θα υπάρξει εξίσου καλή συνεργασία και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Από πλευράς μου θα ήθελα να ευχαριστήσω γι’ αυτή τη συνεργασία. Μπορεί πολλά να μάθει κανείς και να διδαχθεί από την Ελλάδα».
Ερωτήσεις-Απαντήσεις
Ερώτηση: Κυρία Μέρκελ, είπατε πριν από λίγες εβδομάδες ότι μια από τις πιο δύσκολες στιγμές ήταν η Ελλάδα. Ότι ζητήσατε πολλά. Τι θα μπορούσατε να κάνετε διαφορετικά;
Απάντηση Μέρκελ: Νομίζω ότι τότε ήμασταν όλοι εξαιρετικά σοκαρισμένοι για το πόσο ευάλωτο ήταν το ευρώ από το σπεκουλάρισμα απ’ έξω και αυτό έπληξε τις χώρες που είχαν μεγαλύτερο χρέος και δεν είχαν εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις. Εγώ δεσμεύτηκα πάντα στη διατήρηση της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ. Βέβαια ξέρω ότι απαίτησα πολλά από τους Ελληνες, από την άλλη όμως υπήρξαν και διαφορετικές κυβερνήσεις που θεώρησαν πολλές μεταρρυθμίσεις ως δυνατές. Στη σημερινή εποχή οι ιδιωτικοποιήσεις δεν είναι τόσο αμφισβητήσιμες όπως στο παρελθόν. Είμαστε μια ήπειρος που έχει έναν γηράσκοντα πληθυσμό, έχουν μεγάλη υπερχρέωση και μας επιτρέπεται μεγαλύτερη ελαστικότητα, και αυτή η συζήτηση που είχα με τον κ. Μητσοτάκη τάσσεται υπέρ της καινοτομίας και εκεί μπορούμε να βρούμε κεφάλαια. Αλλά δεν πρέπει να είμαστε ευάλωτοι στις αγορές. Η ευελιξία του συμφώνου δεν είναι καθορισμένη. Δείξαμε και με το Ταμείο Ανάκαμψης ότι μπορούμε να βρούμε τις λύσεις. Τα επόμενα χρόνια μπορούμε να δουλέψουμε στην καινοτομία.
Απάντηση Μητσοτάκη: Εποικοδομητική θα είναι η συνεργασία με τον διάδοχο της κυρίας Μέρκελ και θα συμπεριλαμβάνει τη συζήτηση για το Σύμφωνο Σταθερότητας, η οποία είναι μία συζήτηση σε επίπεδο ΕΕ.
Η συγκυρία της πανδημίας γέννησε και το Ταμείο Ανάκαμψης, παρακαταθήκη για το μέλλον. Θα γίνουν παρεμβάσεις στους πολύ αυστηρούς και τυπικούς κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας. Δεν θα ξεχάσουμε όμως τι σημαίνει δημοσιονομική πειθαρχία και η αξιοπιστία μας θα δοκιμάζεται στη βάσανο των αγορών. Η Ελλάδα θα μπορεί από το 2023 να παράγει πρωτογενή πλεονάσματα. Δεν θα επιστρέψουμε σε κακές συνήθειες του παρελθόντος».
Ερώτηση: Οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας είναι πολύ χειρότερες από το 2005, το ίδιο ισχύει και για τις σχέσεις ΕΕ – Τουρκίας. Αν ο Σολτς είναι ο επόμενος καγκελάριος, τι θα του συνιστούσατε;
Απάντηση Μέρκελ: Αν κάνει κανείς μια αναδρομή όταν εγώ έγινα καγκελάριος, μετά από μακρά συζήτηση συμφώνησα να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις. Εγώ ήμουν σκεπτική, ξέρετε είχα μια επικριτική στάση για τις δυνατότητες της Τουρκίας να γίνει πλήρες μέλος. Η εικόνα έχει αλλάξει σήμερα. Η Τουρκία ως γείτονας και μέλος του ΝΑΤΟ πρέπει να χαίρει μιας σχέσης όπου θα έχουμε αντίστοιχο σεβασμό, αλλά θα πρέπει να τηρούνται και ανθρώπινα δικαιώματα. Έχω συζητήσει και με τον Κύπριο Πρόεδρο και με τον Έλληνα πρωθυπουργό και ξέρετε πρέπει να υπάρχει μια κοινή ευρωπαϊκή στάση. Παρ’ όλα αυτά είναι απαραίτητος ο διάλογος. Τηρώντας τους κανόνες θα μπορέσουν η Ευρώπη και η Τουρκία να σταθεροποιήσουν τις σχέσεις τους όταν θα επιλύσουμε τα προβλήματα.
Απάντηση Μητσοτάκη: Αυτό που θα ζητήσω από τον διάδοχο της Μέρκελ είναι να γίνουν σεβαστές οι αποφάσεις του Συμβουλίου για την Τουρκία. Η Τουρκία έχει δύο επιλογές. Η πρώτη είναι συνεργασία αμοιβαία ωφέλιμη. Ο δεύτερος δρόμος είναι ο πιο σκληρός. Θα υπάρξουν κυρώσεις για την Τουρκία από την ευρωπαϊκή πλευρά. Θα υπάρξουν συνέπειες. Η δική μου πόρτα είναι ανοιχτή για διάλογο -αλλά ειλικρινή διάλογο. Δεν μπορεί η Τουρκία να στέλνει στον ΟΗΕ επιστολή και να αμφισβητεί επί της ουσίας την εθνική μας κυριαρχία και εμείς να κάνουμε πως δεν συμβαίνει τίποτα. Και κλιμακώνει η Τουρκία τις εντάσεις στο θέμα της Κύπρου. Ενθαρρύνουμε την Τουρκία να δεχθεί έναν νέο διαμεσολαβητή. Θα συνεχίσω να αγωνίζομαι για έναν διάλογο ειλικρινή και για σχέσεις αμοιβαίου σεβασμού. Όπως υπογράψαμε με Ιταλία και Αίγυπτο ΑΟΖ, θα μπορούσαμε να το κάνουμε και με τη Τουρκία, αρκεί να μειωθούν οι εντάσεις.
Ερώτηση προς Μέρκελ: Πώς απαντάτε σε όσους λένε ότι κρατάτε ίσες αποστάσεις ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία; Θεωρείτε ότι η ΕΕ πρέπει να σταθεροποιήσει τη στάση της; Προς Μητσοτάκη: Είστε ευχαριστημένος με τη στάση της Ευρώπης, ποια είναι τα όρια που βάζετε;
Απάντηση Μητσοτάκη: Τα ελληνοτουρκικά προβλήματα είναι και ευρωπαϊκά, και τα τεκταινόμενα στην Ανατολική Μεσόγειο αφορούν την ΕΕ, όπως το μεταναστευτικό. Κανείς δεν επιδιώκει την οριστική ρήξη των σχέσεων ΕΕ – Τουρκίας. Δεν θα ήταν ωφέλιμη για κανένα. Τα όρια όμως έχουν τεθεί με σαφήνεια, και ως προς τις ελληνοτουρκικές σχέσεις η Ελλάδα τείνει χείρα φιλίας, αλλά πρώτη θα υπερασπιστεί κυριαρχικά δικαιώματα σε περίπτωση που αυτά παραβιάζονται.
Απάντηση Μέρκελ: Κατά πρώτον, δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω ότι τα περισσότερα προβλήματα Ελλάδας – Τουρκίας είναι προβλήματα μεταξύ ΕΕ – Τουρκίας. Και στο πλαίσιο της ΕΕ υπάρχει ενότητα. Εχουμε αλληλεξάρτηση, έχω πολλά για να την κριτικάρω αλλά φιλοξενεί 3,5 εκατ. πρόσφυγες και σε αυτό στηρίζεται η συμφωνία μας. Θα πρέπει να στηρίξουμε την Τουρκία στο σημείο αυτό, συμμεριζόμαστε τις ανησυχίες της γιατί δεν θέλουμε τους διακινητές να το χρησιμοποιούν ως εργαλείο.
Ερώτηση: Για το μεταναστευτικό. Τα τελευταία χρόνια είχαμε πολλές κρίσεις με το μεταναστευτικό, η Ελλάδα επηρεάστηκε, επλήγη. Πιστεύετε ότι θα πρέπει η ΕΕ να φροντίσει για αυτούς τους ανθρώπους, θα υπάρξει βιωσιμότητα; Κάποιες χώρες τους φιλοξενούν και κάποιες απλά πληρώνουν.
Απάντηση Μέρκελ: Δεν πρέπει να κάνουμε διαχωρισμό, η ΕΕ έχει ευθύνη για χρήματα που δεν ανήκουν στην ΕΕ. Η ευθύνη δεν μπορεί να δημιουργηθεί και να καταλήξουμε να στηρίζουμε λαθρεμπόρους και να φτάνουν σε εμάς άτομα με οικονομική δυνατότητα και όχι πρόσφυγες. Το πρόβλημα που έχουμε σήμερα είναι ότι είναι τόσοι οι παράνομοι μετανάστες που δεν είμαστε σε θέση, δεν μπορούμε να προσεγγίσουμε τα άτομα που χρειάζονται τη βοήθειά μας. Η φύλαξη των συνόρων είναι υπόθεση κάποιων χωρών και η Ελλάδα έκανε σωστά τη δουλειά της όταν ασκήθηκε πίεση και είπα ότι ο Ερντογάν χρησιμοποιεί τους ανθρώπους για να πιέσει. Ως ΕΕ δεν μπορούμε να κάνουμε σαν να μην υπάρχει το πρόβλημα. Όλοι πρέπει να αναλάβουμε τις ευθύνες μας, δεν φθάσαμε ακόμη σε αυτό το σημείο.
Απάντηση Μητσοτάκη: Επισημαίνω ότι δεν έχουμε μία κοινή θέση (σ.σ.: εντός ΕΕ) στο θέμα της μετανάστευσης και του ασύλου. Η Γερμανία δεν είναι μέρος του προβλήματος, αλλά μέρος της λύσης. Άλλες χώρες ήταν το πρόβλημα. Πρέπει να φυλάμε τα σύνορά μας πιο αποτελεσματικά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν μπορούμε να δεχθούμε την εργαλειοποίηση απελπισμένων ανθρώπων για πολιτικούς σκοπούς. Και τώρα πάει να γίνει το ίδιο. Τότε ήμασταν μόνοι μας. Η Τουρκία θα έπρεπε υπό προϋποθέσεις να είναι σύμμαχός μας, αλλά πρέπει να κάνει περισσότερα, όπως στην εξάρθρωση των κυκλωμάτων διακίνησης. Εχουμε πλήρη γνώση τι συμβαίνει στο Αιγαίο. Η Τουρκία μπορεί να σταματάει τις βάρκες πριν ξεκινήσουν από την Τουρκία. Προσβλέπουμε στη συνεννόηση. Έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε ακόμα. Σηκώνουμε πολύ μεγάλο βάρος οι χώρες που είμαστε τα σύνορα της Ευρώπης και πρέπει να μας βοηθήσει περισσότερο η Ευρώπη -και όχι μόνο τεχνολογικά. Είναι προϋπόθεση η φύλαξη των συνόρων για να προφυλάξουμε το Σένγκεν.
Συνάντηση Μέρκελ – Σακελλαροπούλου
Νωρίτερα η κυρία Μέρκελ είχε γίνει δεκτή στο Προεδρικό Μέγαρο από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, πριν έχει τη διευρυμένη συνάντηση στο Μέγαρο Μαξίμου με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.
Στη συνάντηση στο Μέγαρο Μαξίμου έγινε επισκόπηση των διμερών σχέσεων, ενώ συζητήθηκαν ζητήματα όπως οι ελληνοτουρκικές και οι ευρωτουρκικές σχέσεις, μετά και τις τελευταίες εξελίξεις και τη συνεχιζόμενη τουρκική προκλητικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο. Επί τάπητος βρέθηκαν επίσης το μεταναστευτικό, η κατάσταση στη Λιβύη αλλά και οι κινήσεις που έχει κάνει η Ελλάδα στο ενεργειακό, με πιο πρόσφατο παράδειγμα την υπογραφή συμφωνίας για την ηλεκτρική διασύνδεση Αιγύπτου – Ελλάδας.
Κυβερνητικές πηγές επισημαίνουν ότι πρόκειται για ζήτημα γεωπολιτικής διάστασης, τη σημασία του οποίου -ιδίως σε ό,τι αφορά την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης- ανέπτυξε ο πρωθυπουργός στο πρόσφατο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Στο επίκεντρο των συζητήσεων βρέθηκαν ακόμα οι διμερείς οικονομικές σχέσεις αλλά και η ευρωπαϊκή συζήτηση για δημοσιονομικούς κανόνες που θα ανταποκρίνονται στις προκλήσεις της συγκυρίας και στη νέα πανευρωπαϊκή πραγματικότητα που έχει διαμορφώσει η πανδημία.
