Τις τελευταίες μέρες και εν όψει των καθοριστικών αποφάσεων για το τι μέλλει γενέσθαι με το δρόμο Καλαμάτα-Ριζόμυλος-Πύλος-Μεθώνη, διαβάζουμε στα τοπικά μέσα διάφορες τοποθετήσεις. Σημαντικότερη μέσα σε όλες αυτή του κ. Σπίρτζη, του πρώην Υπουργού Υποδομών επί κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, και αποκλειστικά υπεύθυνου για τη μη κατασκευή του δρόμου. Αντί λοιπόν να σιωπήσει και να ζητήσει συγνώμη, έχει το θράσος να έρχεται στη Μεσσηνία και να ζητάει και τα ρέστα για τη μη κατασκευή του, αραδιάζοντας πλήθος ψεμάτων για να δικαιολογήσει τη δική του ανικανότητα.
Ο δρόμος Καλαμάτα – Ριζόμυλος – Πύλος – Μεθώνη, μαζί με το δρόμο Τσακώνα – Καλόνερο και την αναβάθμιση του Αεροδρομίου, αποτελούν τα σημαντικότερα αναπτυξιακά έργα που έχει ανάγκη η Μεσσηνία, τα οποία θα την χαρακτηρίσουν για τα επόμενα 20 και ίσως περισσότερα χρόνια. Τιμώντας την ψήφο των συμπολιτών μου, θα πρέπει πρώτιστα και πάνω απ’ όλα να αναζητήσουμε και να αναδείξουμε στους συμπολίτες μας την αλήθεια σχετικά με το συγκεκριμένο έργο.
Θέλω εξαρχής να τονίσω ότι θα στηρίξω την όποια απόφαση λάβει η Κυβέρνηση για το δρόμο. Οφείλω όμως, την ίδια στιγμή, με τη διπλή ιδιότητα μου, αυτή του Βουλευτή Μεσσηνίας – Πολιτικού Μηχανικού, να παραθέσω στους συμπατριώτες μου τα δεδομένα και τις προοπτικές που αφορούν το συγκεκριμένο έργο πνοής για τη Μεσσηνία.
Η ΠΑΡΑΛΙΑΚΗ ΧΑΡΑΞΗ ΚΑΛΑΜΑΤΑ – ΡΙΖΟΜΥΛΟΣ
Το Καλαμάτα – Ριζόμυλος προέκυψε ως έργο περίπου το 2002, όταν η τότε Νομαρχιακή αυτοδιοίκηση έκρινε ότι έπρεπε να ερευνήσει την κατασκευή ενός δρόμου ταχύτερου και ασφαλέστερου από την Καλαμάτα έως τον Ριζόμυλο. Η τότε μελέτη, που αφορούσε έναν δρόμο με μία λωρίδα κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση, εκπονήθηκε από εξειδικευμένο γραφείο μελετητών και πληρώθηκε με χρήματα του
Έλληνα φορολογούμενου από την τότε Νομαρχιακή αυτοδιοίκηση (ΑΕΠΟ 5038/16.12.2005).
Το 2005 μετά από αίτημα της τότε Νομαρχιακής αυτοδιοίκησης και έγκριση του Υπουργείου Υποδομών, η προηγούμενη μελέτη αναβαθμίστηκε σε μελέτη σύγχρονου αυτοκινητόδρομου με δύο λωρίδες ανά κατεύθυνση, που θα κάλυπτε τις ανάγκες του κυκλοφοριακού φόρτου. Η συγκεκριμένη μελέτη αναβάθμισης εκπονήθηκε από εξειδικευμένο γραφείο μελετών υπό την εποπτεία των τεχνικών υπηρεσιών της πρώην Νομαρχίας με δωρεά ιδιώτη. Σημειώνεται ότι οι γεωτεχνικές έρευνες στις θέσεις των γεφυρών εκπονήθηκαν από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. Δ/νση Κ.Ε.Δ.Ε. (Δ14).
Η μελέτη εγκρίθηκε το 2009 και αδειοδοτήθηκε περιβαλλοντικά το 2013 (ΑΕΠΟ 1855/11-2-7-2013, ΑΔΑ:ΒΛ43ΟΡ1Φ-971) (Έγγραφο 1).
Το 2014 την παραπάνω μελέτη την ανασύνταξε το Υπουργείο Υποδομών ώστε να περιληφθούν οι αλλαγές που απαιτούσαν τα δημοτικά συμβούλια Μεσσήνης και Καλαμάτας καθώς επίσης και να προστεθεί η μελέτη συνδετήριας οδού σύνδεσης με τον αυτοκινητόδρομο του ΜΟΡΕΑ, ο οποίος ΜΟΛΙΣ είχε κατασκευαστεί. Το Υπουργείο Υποδομών υπέγραψε σχετική σύμβαση με εξειδικευμένα γραφεία μελετών (Έγγραφο 2). Η μελέτη διεκπεραιώθηκε και παραλήφθηκε από την επιτροπή που είχε συσταθεί από το Υπουργείο (έγγραφα 3 – 4), με το πρακτικό παραλαβής ΔΟΥ/2353/22-4-2016 και πληρώθηκε από το Ελληνικό Δημόσιο, δηλαδή με χρήματα του Έλληνα φορολογούμενου (έγγραφο 5).
Συνεπώς το οδικό τμήμα Καλαμάτα – Ριζόμυλος μήκους 14,7 χλμ. έχει μελετηθεί πλήρως έχοντας οριστικές μελέτες στο σύνολό του, με τις απαιτήσεις των Δημοτικών Συμβουλίων ενσωματωμένες και ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ 75 εκ. € συν το κόστος απαλλοτριώσεων.
ΡΙΖΟΜΥΛΟΣ – ΠΥΛΟΣ – ΜΕΘΩΝΗ
Το 2009 ανατέθηκε από το Υπουργείο Υποδομών σε σύμπραξη μελετητικών γραφείων η εκπόνηση μελέτης για τα οδικά τμήματα Ριζόμυλος – Πύλος και Πύλος – Μεθώνη. Έως σήμερα έχουμε τα εξής δεδομένα:
Το τμήμα Ριζόμυλος – Σουληνάρι έχει εγκεκριμένες οριστικές μελέτες σχεδόν στο σύνολό του και κόστος κατασκευής 50 εκ. ευρώ συν το κόστος απαλλοτριώσεων.
Το τμήμα Σουληνάρι – Πύλος δεν έχει ΚΑΜΙΑ οριστική μελέτη, παρά μόνο κάποιες προμελέτες. ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΤΕΧΝΙΚΑ ΤΜΗΜΑ (απαιτούνται κοιλαδογέφυρες κτλ) και ΜΑΚΡΑΝ ΤΟ ΠΙΟ ΚΟΣΤΟΒΟΡΟ ΤΜΗΜΑ ΑΝΑ
ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΟ. Κατ’ εκτίμηση τα 10χλμ του τμήματος αυτού θα απαιτήσουν περί τα 100 εκ. € συν το κόστος απαλλοτριώσεων, όσο δηλαδή κοστίζει σχεδόν το ΤΣΑΚΩΝΑ – ΚΑΛΟΝΕΡΟ.
Τέλος τα τμήματα παράκαμψη Πύλου και Πύλος – Μεθώνη είναι σε στάδιο προμελέτης αλλά είναι τμήματα μικρού κόστους κατασκευής γιατί δεν έχουν σημαντικά τεχνικά έργα.
Η ΕΝΤΑΞΗ ΣΕ ΣΔΙΤ
Μετά την περήφανη διαπραγμάτευση Βαρουφάκη και την εξαφάνιση των αποθεματικών από Δήμους, φορείς και βέβαια το ΠΔΕ, η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, αφού δεν μπορούσε να δικαιολογήσει στους Μεσσήνιους τη μη κατασκευή της παραλιακής χάραξης, χαρακτήρισε δια του κ. Σπίρτζη ως «Φαραωνικό το έργο Σαμαρά, θα αναζητήσουμε καλύτερη λύση». Η καλύτερη λύση ήταν η εκπόνηση νέας μελέτης ως «δωρεά» από το ΜΟΡΕΑ (Υ.Α. ΕΠΠ-ΒΕ/Δ/Φ1/6871/11-07-2016 (ΑΔΑ: ΩΔΙΦ46530Ξ-724).
Τελικά 9 ημέρες πριν τις Περιφερειακές Εκλογές, με υποψήφιο περιφερειάρχη Πελοποννήσου τον τότε Γ.Γ. Υποδομών κ. Δέδε, στις 17-5-2019 προκηρύχθηκε διαγωνισμός ΣΔΙΤ, σύμφωνα με τον οποίο όσες εταιρίες επιθυμούσαν να συμμετάσχουν στην κατασκευή του έργου έπρεπε να εκδηλώσουν το ενδιαφέρον τους μέχρι τις 2-7-2019 (5 ημέρες πριν τις Εθνικές Εκλογές). Το έργο προέβλεπε για το τμήμα Καλαμάτα-Ριζόμυλο την αναβάθμιση της υφιστάμενης οδού. Στην συγκεκριμένη προκήρυξη εκδήλωσαν ενδιαφέρον 5 εταιρίες και έγιναν αποδεκτές.
Εδώ βρισκόμαστε σήμερα.
ΜΙΑ ΑΛΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΤΡΙΑ ΨΕΜΑΤΑ
Όπως παραδέχθηκε ο κ. Σπίρτζης στην προχθεσινή του συνέντευξη, η επιλογή να απορριφθεί η παραλιακή χάραξη ήταν μια απόφαση που πάρθηκε από το Υπουργείο Υποδομών και όχι από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή την Γενική Γραμματεία ΣΔΙΤ, όπως ακούγαμε μέχρι σήμερα. Αυτή η ομολογία ήταν και η μόνη ΑΛΗΘΕΙΑ που είπε.
Για να δικαιολογήσει την απόφασή του υπέπεσε στα εξής αντιφατικά ψέματα: α) δεν είχαμε μελέτες για την παραλιακή χάραξη. Προφανώς και μελέτες είχε το Υπουργείο και αυτές είχαν πληρωθεί από τον Έλληνα Φορολογούμενο. β) Το κόστος απαλλοτριώσεων ήταν μεγαλύτερο στην παραλιακή χάραξη. Αυτό θα το δούμε όμως πιο αναλυτικά.
ΤΟ ΚΥΡΙΟΤΕΡΟ: Το ΣΔΙΤ δεν περιλαμβάνει καμία οριστική μελέτη, ούτε καν Άδεια Έγκρισης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για το Καλαμάτα – Ριζόμυλος. Αυτή θα γίνει στη Β φάση και οι οριστικές μελέτες θα εκπονηθούν μετά από ανταγωνιστικό διάλογο των εταιριών που εκδήλωσαν ενδιαφέρον. Στη συνέχεια η οριστική μελέτη θα δημοπρατηθεί και θα αρχίσει η κατασκευή του έργου. Το υπεραισιόδοξο σενάριο έχει εκτιμώμενο χρόνο εκπόνησης και έγκρισης των οριστικών μελετών τα 3 χρόνια και άλλα 3-4 χρόνια ο χρόνος κατασκευής.
ΟΙ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΚΑΛΑΜΑΤΑ – ΡΙΖΟΜΥΛΟΣ
Αυτό που όφειλε να γνωρίζει ο κ. Σπίρτζης ως πρώην Υπουργός Υποδομών αλλά κυρίως ως Πολιτικός Μηχανικός και πρώην Πρόεδρος του ΤΕΕ είναι ότι η τελική τιμή των απαλλοτριώσεων ορίζεται από τα δικαστήρια. Επιπλέον, η Παραλιακή χάραξη οδεύει μέσα από κτήματα που δεν έχουν επικείμενα (μάντρες, κατοικίες, επιχειρήσεις κτλ) σε αντίθεση με την αναβάθμιση της υφιστάμενης οδού, όπου συμβαίνει το αντίθετο. Εύλογα λοιπόν μπορεί να υποθέσει κάποιος ότι η αξία απαλλοτρίωσης ενός κτήματος είναι πολύ μικρότερη από μια κατοικία ή μια επιχείρηση.
Παράλληλα, στην Παραλιακή χάραξη, μέρος της απαλλοτρίωσης είναι η αυταποζημίωση. Επειδή οι παρακείμενες ιδιοκτησίες θα αποκτήσουν πρόσβαση σε δρόμο – άρα ανεβαίνει η αξία τους – δεν θα πληρωθούν για το σύνολο της απαλλοτριωθείσας έκτασης, παρά για μέρος αυτής. Σε αντίθεση με τις απαλλοτριώσεις της αναβάθμισης του υφιστάμενου δρόμου, οι οποίες είναι ήδη υψηλής αξίας, επειδή βρίσκονται σε εθνικό δρόμο και άρα θα πληρωθεί η απαλλοτριωθείσα έκταση στο σύνολό της και μάλιστα σε υψηλή αξία. Συνεπώς, ακόμα και αν οι εκτάσεις είναι περισσότερες στην παραλιακή χάραξη, όπως με πονηρία τόνισε ο κ. Σπίρτζης, είναι σίγουρο ότι το κόστος απαλλοτρίωσης θα είναι μικρότερο απ’ αυτό της αναβάθμισης. Μήπως κ. Σπίρτζη γι’ αυτό επιλέξατε την αναβάθμιση για να αποζημιωθούν αδρά τυχόν πολιτικοί σας φίλοι;
ΤΑ ΔΥΟ ΕΦ’ ΕΞΗΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑ
Α) Συνεχίζουμε με το υπάρχον προεκλογικό και πρόχειρο ΣΔΙΤ:
Το σενάριο όμως προϋποθέτει να έρθει η μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για γνωμοδότηση και έγκριση στα Δημοτικά Συμβούλια Μεσσήνης, Καλαμάτας και στο Περιφερειακό Συμβούλιο Πελοποννήσου. Υπενθυμίζεται ότι το Δ.Σ. Καλαμάτας αποτελείται από 10 διαφορετικές παρατάξεις, όπου καμία δεν έχει την πλειοψηφία. Αντίστοιχα και στο Π.Σ. Πελοποννήσου καμία παράταξη δεν έχει την πλειοψηφία. Επιπλέον, στο Δ.Σ. Μεσσήνης το 2013, παρόλο που υπήρχαν εγκεκριμένες μελέτες
για την παραλιακή χάραξη, εντούτοις υπήρξαν έντονες αντιδράσεις προκειμένου να ενσωματωθούν αλλαγές – όπως και έγιναν τελικά – στην Περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου. Ας φανταστεί κάποιος τις αντιδράσεις που θα υπάρξουν σήμερα στα Δημοτικά και το Περιφερειακό Συμβούλιο, που πρέπει να γνωμοδοτήσουν χωρίς να έχουν τον τελικό σχεδιασμό του έργου, αφού αυτός θα προκύψει μετά τον ανταγωνιστικό διάλογο. Εύχομαι να μη διαιρεθούν ούτε τα συμβούλια, ούτε οι τοπικές κοινωνίες.
Προϋποθέτει να απαντηθούν ΤΩΡΑ τα ερωτήματα: Θα είναι ο δρόμος «ανοικτός»; Θα έχει παράπλευρες οδούς και πού; Θα επανακατασκευαστούν οι υφιστάμενες γέφυρες στο σύνολο τους ή όχι, βάσει των πλημμυρικών δεδομένων, τα οποία έχουν ληφθεί υπόψη στην παραλιακή χάραξη; Στις θέσεις των 6 προβλεπόμενων υποκείμενων διαβάσεων (όπως αυτές φαίνονται στον προτεινόμενο σχεδιασμό που έδωσε το Υπουργείο στη δημοσιότητα) πώς θα αντιμετωπισθούν οι προσβάσεις των παρόδιων ιδιοκτησιών; Τι θα γίνει με την υφιστάμενη Σιδ/κή γραμμή που τέμνεται ισόπεδα σε τουλάχιστον 4 θέσεις με το δρόμο; Τι θα γίνει με την είσοδο/έξοδο από την Καλαμάτα;
Τελικά, το κόστος κατασκευής της αναβαθμισμένης υφιστάμενης οδού που προτείνει το ΣΔΙΤ για το Καλαμάτα-Ριζόμυλος, μετά την ολοκλήρωση των οριστικών τεχνικών μελετών, μήπως θα είναι μεγαλύτερο από αυτό της Παραλιακής χάραξης που υπολογίστηκε βάσει των οριστικών τεχνικών μελετών ενώ παράλληλα ο προτεινόμενος δρόμος από το ΣΔΙΤ θα είναι υποδεέστερος της παραλιακής χάραξης και θα κατασκευαστεί μετά από 7 χρόνια (αισιόδοξο σενάριο);
Οι φωνές που υποστηρίζουν ότι ο δρόμος θα ξεκινήσει το 2021 απλά είναι εκτός πραγματικότητας
Β) Η ΠΡΟΤΑΣΗ για ΝΕΟ ΣΔΙΤ
Προκηρύσσεται νέο ΣΔΙΤ για την παραλιακή χάραξη Καλαμάτα- Ριζόμυλος και Ριζόμυλος – Σουληνάρι που μελετητικά είναι απολύτως έτοιμα για δημοπράτηση και για τα οποία δεν χρειάζεται καμία έγκριση-γνωμοδότηση από κανένα Δημοτικό ή Περιφερειακό Συμβούλιο αφού είναι ήδη αδειοδοτημένα.
Ένα νέο ΣΔΙΤ χρειάζεται ελάχιστο χρόνο για να προκηρυχθεί και να ελεγχθεί η πληρότητα των εγγράφων των εταιριών που θα συμμετάσχουν, ειδικά αν είναι οι ίδιες 5 που έχουν ήδη ελεγχθεί. Σε αυτό δεν θα υπάρχει ο ανταγωνιστικός διάλογος, αφού υπάρχουν εγκεκριμένες τεχνικές μελέτες, άρα προχωράμε κατευθείαν σε
δημοπράτηση κατασκευής του έργου. Είναι εφικτό εντός του έτους να αρχίσει η κατασκευή του έργου και ο δρόμος να έχει ολοκληρωθεί εντός διετίας.
Παράλληλα πρέπει με νηφαλιότητα και σύνεση, δεδομένου ότι υπάρχει ήδη ο νέος δρόμος Σουληνάρι – Κορυφάσιο, να αποφασίσουμε κατά πόσο αυτές τις εποχές μπορούμε να δαπανήσουμε 100 εκ. € για το Σουληνάρι – Πύλος που έχει τα μειονεκτήματα που προαναφέραμε. Ειδικά όταν η πρόθεση της Περιφέρειας είναι να κατασκευάσει άμεσα με χρήματα του νέου ΕΣΠΑ το δρόμο Κορυφάσιο – Παράκαμψη Γιάλοβας -Πύλος,
Τέλος, το τμήμα Πύλος – Μεθώνη, έργο χαμηλού κόστους, πρέπει γρήγορα να ωριμάσει μελετητικά (ήταν στις υποχρεώσεις του ΜΟΡΕΑ) και να ενταχθεί στο παραπάνω ΣΔΙΤ ή σε κάποιο άλλο πρόγραμμα χρηματοδότησης.
Σε όλα τα παραπάνω πρέπει να λάβει κανείς υπόψη ότι κατά τη διάρκεια αναβάθμισης του υφιστάμενου δρόμου Καλαμάτα- Ριζόμυλος, σε έναν ραγδαία αναπτυσσόμενο τουριστικά Νομό, η ταλαιπωρία των Μεσσήνιων αλλά και των επισκεπτών θα είναι τεράστια, λόγω των παρακάμψεων, της μετακίνησης των υπαρχόντων δικτύων ύδρευσης, αποχέτευσης, ηλεκτροδότησης, τηλεπικοινωνιών και της ταυτόχρονης με την κατασκευή χρήσης του δρόμου. Αντίθετα η παραλιακή χάραξη δεν θα επιφέρει ΚΑΜΙΑ ταλαιπωρία στο επιβατικό κοινό και η κατασκευή της θα γίνει ταχύτερα και ασφαλέστερα.
Σημασία δεν έχει να φτιάξουμε έναν ευκαιριακό δρόμο, αλλά έναν δρόμο που δώσει ευκαιρίες για την ανάπτυξη στη Μεσσηνία.
Οι καθοριστικές αποφάσεις είναι μπροστά μας…
Μίλτος Χρυσομάλλης
Βουλευτής Μεσσηνίας
Υ.Γ. 1. Το συνημμένο έγγραφο 6 αφορά στην παράθεση της οριστικής μελέτης για την παραλιακή χάραξη και του προτεινόμενου σχεδιασμού της αναβάθμισης της υφιστάμενης οδού για το τμήμα Καλαμάτα – Ριζόμυλος.
Υ.Γ. 2. Το συνημμένο έγγραφο 7 αφορά στην παράθεση των δεδομένων για το σύνολο του έργου Καλαμάτα – Ριζόμυλος – Πύλος -Μεθώνη ανά τμήμα.
