Ημακρά λίστα ελλείψεων σε φάρμακα «πρώτης γραμμής» έχει απορρυθμίσει τη λειτουργία των φαρμακείων αλλά και τη θεραπεία των ασθενών. Μάλιστα και σύμφωνα με μαρτυρίες, δεν λείπουν εκείνες οι περιπτώσεις όπου φαρμακοποιοί «μοιράζουν» τις συσκευασίες στα δύο ή ακόμη και στα τρία σε μία προσπάθεια να μη λείψει (έστω για ημέρες) η αγωγή σε ανθρώπους που την έχουν ανάγκη. Αλλωστε, τα κενά στα ράφια των φαρμακείων αφορούν όλο το φάσμα των παθήσεων – αντιδιαβητικά, αντιεπιληπτικά, αντιβιοτικά, αντικαταθλιπτικά, οφθαλμολογικά, αναπνευστικά, νευροληπτικά κ.ο.κ. – ενώ για τα περισσότερα από αυτά δεν υπάρχουν διαθέσιμα γενόσημα.
Οπως δηλώνει στα «ΝΕΑ» ο πρόεδρος του Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου (ΠΦΣ) Απόστολος Βαλτάς, «τα ελλειπτικά φάρμακα ξεπερνούν σήμερα τα 200, εντείνοντας τις καθημερινές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι φαρμακοποιοί αλλά και την αγωνία των ασθενών».
Πιο συγκεκριμένα, η σχετική λίστα του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ) αριθμεί 79 σκευάσματα – για τα οποία έχει προσωρινά απαγορευτεί η διαδικασία των παράλληλων εξαγωγών -, παρ’ όλα αυτά οι εκπρόσωποι του κλάδου στις τακτικές συσκέψεις με τους αρμόδιους φορείς κάνουν λόγο για ελλείψεις σε 150 επιπλέον σκευάσματα.
«Μαύρη τρύπα»
Για τον λόγο αυτόν χθες υπήρξε νέα συνάντηση των εμπλεκόμενων φορέων ώστε να επικαιροποιηθεί η λίστα σε μία προσπάθεια συρρίκνωσης της «μαύρης τρύπας».
Υπό τις εξελίξεις αυτές, το θέμα απασχόλησε την περασμένη Δευτέρα και το κοινοβούλιο με τον υπουργό Υγείας, Θάνο Πλεύρη, να απαντά σε επίκαιρη ερώτηση του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Παναγιώτη Κουρουμπλή. Ο υπουργός ανέδειξε το πρόβλημα χωρίς υπεκφυγές, απαριθμώντας μία προς μία τις αιτίες των ελλείψεων. Στο πλαίσιο αυτό αναφέρθηκε στις παράλληλες εξαγωγές, αλλά και στην ενεργειακή κρίση που μαζί με την υγειονομική κρίση επέτειναν το πρόβλημα λόγω της απουσίας πρώτων υλών για την παρασκευή των σκευασμάτων.
Επιπρόσθετα και μεταξύ άλλων ο Θ. Πλεύρης ανέδειξε το ζήτημα της απροθυμίας παραγωγής φαρμάκων χαμηλού κόστους (που σημειωτέον αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο) αλλά και τις επιχειρήσεις-«σκούπα» (επιτήδειοι, παραβιάζοντας τον νόμο «σαρώνουν» τα φαρμακεία με τη συνεργασία ή μη του φαρμακοποιού και έπειτα εξάγουν τα φάρμακα στο εξωτερικό). Επεσήμανε εν τούτοις πως τα κενά που διαπιστώνονται καλύπτονται με εισαγωγές που πραγματοποιεί το Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Ερευνας και Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ).
Το πρόβλημα όμως γίνεται ακόμη πιο σύνθετο εξαιτίας της τάσης που καταγράφεται από την πλευρά της φαρμακοβιομηχανίας να τροφοδοτεί τη χώρα μας με το… σταγονόμετρο, παρά την υποχρέωσή της να προμηθεύει την αγορά με τις ποσότητες του προηγούμενου έτους συν 25%. Σε κάθε περίπτωση πάντως και όπως παρατηρεί ο Απ. Βαλτάς, το ζήτημα των ελλείψεων δυστυχώς δεν είναι μεμονωμένο αλλά διαχρονικό, καταγράφοντας μία πορεία εξάρσεων και υφέσεων. Και αναφέρει με νόημα πως οι παράλληλες εξαγωγές παραμένουν σε κάθε περίπτωση ανεξέλεγκτες, καθώς το κέρδος των χονδρεμπόρων έχει μειωθεί στο 4,7%, την ώρα που από την εξαγωγή ορισμένων φαρμάκων μπορεί η κερδοφορία να ξεπερνά το 50% με 80% και σε κάποιες περιπτώσεις να σκαρφαλώνει στο 200%.
Επιδράσεις
Οι επιδράσεις όμως είναι αλυσιδωτές εάν συνυπολογίσει κανείς ότι οι πολυεθνικές εντοπίζουν τα σκευάσματα που στέλνουν προς την ελληνική αγορά σε φαρμακεία ξένων χωρών λόγω των νόμιμων ή παράνομων εξαγωγών.
Υπό τα δεδομένα αυτά, ο ΠΦΣ έχει προτείνει στην ηγεσία του υπουργείου Υγείας τουλάχιστον 8μηνη απαγόρευση των παράλληλων εξαγωγών στα φάρμακα για τα οποία καταγράφονται ελλείψεις. Η αιτία; Εχει παρατηρηθεί στην πράξη πως όταν η… κόκκινη σημαία έχει πολύμηνη διάρκεια η αγορά σταδιακά ομαλοποιείται, όπως συνέβη πρόσφατα με τα αντιπηκτικά.
Ελεγχος και πρόστιμα
Οι εκπρόσωποι των φαρμακαποθηκών εν τούτοις επιμένουν πως οι παράλληλες εξαγωγές είναι μία νόμιμη διαδικασία που ελέγχεται και συνεπακόλουθα ακολουθεί συγκεκριμένους κανόνες, καταλήγοντας πως δεν ευθύνονται για τις ελλείψεις που προκαλούν… βραχυκύκλωμα στην αγορά. Οπως δε υπενθυμίζει στα «ΝΕΑ» η πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Φαρμακαποθηκαρίων Ειρήνη Μαρκάκη, ο Σύλλογος κατά το παρελθόν όταν εντόπισε παραβίαση της νόμιμης διαδικασίας προέβη στις απαραίτητες καταγγελίες με αποτέλεσμα να επιβληθούν υψηλά πρόστιμα αλλά και να αφαιρεθούν άδειες.
Αναφερόμενη συνεπώς σε εκείνα τα μέτρα που θα λειτουργούσαν ως… θεραπεία για την αγορά του φαρμάκου, υπογραμμίζει πως για να διακοπεί το φαινόμενο της «σκούπας» είναι κρίσιμο ορισμένες κατηγορίες φαρμάκων να χορηγούνται αποκλειστικά και μόνον με συνταγή γιατρού. Είναι αξιοσημείωτο πως, σύμφωνα με την κυρία Μαρκάκη, οι ποσότητες που εισάγονται από τις εταιρείες είναι αισθητά μειωμένες ενώ σε κάποιες περιπτώσεις καταγράφονται απώλειες ακόμη και της τάξεως του 60%. Ομως, όπως παρατηρεί, δεν έχει μειωθεί αντίστοιχα η συνταγογράφηση και συνεπακόλουθα η ζήτηση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
