Η ιστορία της 3ης του Σεπτέμβρη είναι μία βαρυσήμαντη μέρα για την ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, ξεκινάει σχεδόν ενάμιση αιώνα πίσω και συγκεκριμένα το 1843.
Η Ελλάδα ήταν ένα νεοσύστατο κράτος το οποίο ούτε λίγο ούτε πολύ δυσκολεύτηκε περισσότερο να δομηθεί και να βρει τη πορεία του, παρά να επαναστατήσει και να απαλλαχθεί από τον Τουρκικό ζυγό που την μάστιζε για τετρακόσια έτη.
Ύστερα λοιπόν από τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια, του πρώτου κυβερνήτη ενός ελεύθερου ελληνικού κράτους, μετά από χιλιάδες χρόνια, οι Ευρωπαϊκές δυνάμεις έστειλαν στη Ελλάδα τον ανήλικο Βαυαρό πρίγκιπα Όθωνα.
Έως ότου ενηλικιωθεί ο νεαρός βασιλιάς, επικρατεί το πολίτευμα της αντιβασιλείας, ενώ μετά την ενηλικίωση του, η απόλυτη μοναρχία κυριαρχεί στη διακυβέρνηση του τόπου μας.
Το παλάτι. το οποίο εκείνη τη περίοδο είναι εκεί που βρίσκετε η σημερινή Βουλή των Ελλήνων (αφού η πρωτεύουσα έχει μεταφερθεί από το Ναύπλιο στην Αθήνα) ασκεί την εξουσία αυθαίρετα και κατά το δοκούν, μέσα από στενούς αυλικούς κύκλους, χωρίς καμία νομοθεσία, χωρίς Σύνταγμα.
Κοντά λοιπόν στα 1840, το ελληνικό κράτος βρίσκεται σε βαθιά παρακμή. Η ύπαιθρος και ο πρωτογενής τομέας, το μόνο ισχυρό χαρτί στην οικονομία ενός κράτους που τότε χτιζόταν, είναι κλειδωμένος σε ένα περίεργο καθεστώς αφού δεν έχουν πάψει να υπάρχουν οι τσιφλικάδες.
Βιομηχανία προφανώς και δεν υφίσταται με τους τότε Ευρωπαϊκούς όρους, ενώ η Ελλάδα φαίνεται υπερχρεωμένη σε άλλα κράτη όπως την Γαλλία και την Αγγλία, αδυνατώντας να αποπληρώσει τις δόσεις για τα δάνεια που έλαβε κατά τη διάρκεια της επανάστασης (σας θυμίζει κάτι;) όντας μια ανάσα από τη πτώχευση, σχεδόν μόλις 10 χρόνια μετά την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους!
Την περίοδο εκείνη, μία ομάδα πολιτικών, στρατιωτικών αλλά και ηρώων της επανάστασης με επικεφαλής τον Μακρυγιάννη σχεδίαζαν την ανατροπή του πολιτικού σκηνικού, το οποίο είχε φτάσει σε τέλμα. Οι επαναστάτες και ο λαός που σύσσωμος τους ακολούθησε, δεν ζητούσαν να κυβερνήσουν τη χώρα οι ίδιοι. Ζητούσαν αλλαγή, δικαιοσύνη, ισότητα, εθνική ανεξαρτησία, ζητούσαν δίκαιους νόμους, ζητούσαν σύνταγμα. Ζητούσαν Δημοκρατία.
Αρχικά η ημερομηνία που είχε ορισθεί για να πραγματοποιηθεί η εξέγερση λέγεται πως συμβολικά ήταν η 25η Μαρτίου. Επειδή όμως η μαζικότητα του κινήματος ξεπέρασε κάθε προσδοκία, η πληροφορία αυτή είχε αρχίσει και διέρρεε παντού φτάνοντας και στη πόρτα των ανακτόρων που σιγά σιγά άρχισαν να προετοιμάζονται, έτσι αιφνιδιαστικά οι επαναστάτες χτύπησαν τη νύχτα δύο Σεπτεμβρίου ξημερώνοντας τρεις, καταλαμβάνοντας στρατηγικά σημεία της πόλης και εξουδετερώνοντας τους πιστούς στο βασιλιά και στη φρουρά του. Από το πρωί της 3ης του Σεπτέμβρη χιλιάδες Έλληνες πολίτες, βρέθηκαν στη πλατεία ανακτόρων απέναντι από το παλάτι ζητώντας το βασικό αγαθό μιας δημοκρατικής κοινωνίας δικαίου… Σύνταγμα!
Αργά το μεσημέρι, ο Όθωνας και οι σύμβουλοί του, στριμωγμένοι από τον λαό όσο ποτέ, αναγκάστηκαν να ενδώσουν στη λαϊκή ετυμηγορία, ένα σύνταγμα που προέβλεπε μάλιστα το νέο πολίτευμα του ελληνικού κράτους τη βασιλευομένη δημοκρατία. Το πώς ονομάστηκε αυτή η πλατεία μετά τη 3η του Σεπτέμβρη 1843 νομίζω το γνωρίζουν όλοι, πλατεία Συντάγματος.
Το 1974 μετά από επτά χρόνια στο γύψο, το πολίτευμα της δημοκρατίας αναστηλώνεται και πάλι στον τόπο που γεννήθηκε. Μια Ελλάδα που μέσα στον 20ό αιώνα είχε περάσει τα πάνδεινα. Δύο παγκόσμιοι πόλεμοι, ένας βαλκανικός, η μικρασιατική καταστροφή, η Γερμανική κατοχή, ο εμφύλιος σπαραγμός και η Χούντα των Συνταγματαρχών είχαν περάσει σαν λαίλαπα από τον χιλιοβασανισμένο ελληνικό λαό.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου γυρίζοντας από την εξορία όπου ανέπτυξε τεράστια αντιδικτατορική δράση μέσα από τον ΠΑΚ, του προτάθηκε να αναλάβει την προεδρία του κόμματος του πατέρα του, της ένωσης κέντρου.
Ο Αντρέας αναγνωρίζοντας τις ανάγκες του λαού και της κοινωνίας, συνειδητοποίησε πως η επιστροφή στο προϋπάρχον πολιτικό συσχετισμό και η διαιώνισή του θα οδηγούσε σε έναν φαύλο κύκλο. Η γενιά του 20, του 30 είχε υποφέρει τόσο πολύ. Η κοινωνία είχε διχαστεί από τον εμφύλιο, την ακυβερνησία, τις έξωθεν παρεμβάσεις και φυσικά τη διχοτόμηση της Κύπρου. Η ιστορία είχε ανάγκη από κάτι νέο, όχι από ένα κόμμα αλλά από ένα κίνημα.
3 του Σεπτέμβρη του 1974 λοιπόν, ακριβώς 131 χρόνια μετά την κατοχύρωση συντάγματος στο ελληνικό κράτος, ο Ανδρέας Παπανδρέου ίδρυσε το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα με κύρια αιτήματά του τη λαϊκή κυριαρχία, την εθνική ανεξαρτησία, την κοινωνική δικαιοσύνη, την αλλαγή, τη Δημοκρατία.
Πολλοί θα διαφωνήσουν με τον τρόπο που ο Αντρέας άσκησε εξουσία από το 1981 και μετά, πολλοί θα του χρεώσουν πολλά. Κανείς όμως, δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι ο Αντρέας πραγμάτωσε την δημοκρατία όσο κανείς άλλος τον 20ό αιώνα στη Ελλάδα. Αναδόμησε την ελληνική κοινωνία. Έφερε την πλήρη ισότητα μεταξύ των δύο φύλων. Κατάργησε τα δελτία φρονημάτων. Άσκησε σκληρή εξωτερική πολιτική, εδραιώνοντας την Ελλάδα στην διεθνή πολιτική σκακιέρα. Αναδιαμόρφωσε τον πλούτο και ίδρυσε την τάξη των μικρομεσαίων. Αναγνώρισε μετά από τόσα χρόνια την αντιστασιακή δράση των ηττημένων του εμφυλίου πολέμου πραγματώνοντας την εθνική συμφιλίωση.
Όπως και να έχει το πράγμα τα μηνύματα που μένουν για την 3η του Σεπτέμβρη, παραμένουν επίκαιρα και ζωντανά. Όλοι θα θυμούνται πως μία φορά τον 19ο και μια φορά τον 20ο αιώνα αυτή η μέρα σημάδεψε τους αγώνες του λαού και σηματοδότησε ένα καλύτερο αύριο στον μόνιμο αγώνα για τη δημοκρατία. Όλοι θα θυμούνται την 3η του Σεπτέμβρη ως μέρα νίκης του ελληνικού λαού.
Ο Γιάννης Λαμπίρης εκπρόσωπος τύπου και επικοινωνίας Ν.Ε Μεσσηνίας του Κινήματος Αλλαγής
