Το Καρναβάλι στη Νέδουσα γίνεται κάθε χρόνο την Καθαρά Δευτέρα. Πρόκειται για ένα αυθεντικό αγροτικό δρώμενο ευετηρίας, παρεμφερές με αυτά που τελούνται κάθε χρόνο την ίδια περίοδο στη Βόρεια Ελλάδα. Στη Νέδουσα συναντάται στην πιο πλήρη μορφή και εκατοντάδεις λάτρεις του παραδοσιακού μας πολιτισμού συνωστίζονται τα τελευταία χρόνια, μετά τη δημοσιοποίησή του, στη μικρή πλατεία του χωριού για να πάρουν μέρος στις πρωτόγονες ιεροπραξίες.
Photo: Stelios Kritikakis
Το αγροτικό καρναβάλι της Νέδουσας είναι ένα είδος «λαϊκού θεάτρου» και αποτελείται από μια σειρά πράξεων, τις οποίες «πράττει» ένας όμιλος μεταμφιεσμένων, και έχει πρωταρχικό σκοπό την εξασφάλιση της ευετηρίας (καλοχρονιάς) και της γονιμότητας. Δεν οργανώνεται από τους «άρχοντες» για να προσφερθεί στο «λαό», αλλά «αυτοσχεδιάζεται» από το «θίασο» και προσφέρεται στην κοιτίδα, στο χωριό, και στους ανθρώπους του. Γιατί όπως πιστεύουν «αν δεν γίνει μια χρονιά το καρναβάλι θα ‘ναι κακό για το χωριό».
Photo: Stelios Kritikakis
Χαρακτηριστικά μέρη του δρώμενου που το κάνουν μοναδικό σε ολόκληρο τον Ελλαδικό χώρο, είναι τα εξής:
Το ομαδικό μουντζούρωμα από καπνιά φούρνου σαν αντιβασκανικό. Ο αγερμός, η επίσκεψη δηλαδή του «θιάσου» σε όλα τα σπίτια του χωριού κυκλικά, για ανταλλαγή ευχών και συλλογή εδεσμάτων που θα φαγωθούν σε ομαδικό γεύμα. Ο χορός των τράγων, όπου τραγόμορφοι επιδίδονται σε εικονικά παλέματα, ενώ τα κρεμασμένα κουδούνια τους ηχούν ασταμάτητα. Η αροτρίαση, η ιερότερη στιγμή της ημέρας όπου το παμπάλαιο αλέτρι θα «οργώσει» τρεις φορές την πλατεία του χωριού, ενώ ο «θίασος» θα σπέρνει σπόρους και θα τους θάβει. Ο γάμος, κανονικός στην πομπή, προκαλεί άφθονο γέλιο με το εντυπωσιακό τέλος όπου «γαμπρός και νύφη» ερωτεύονται κατάχαμα στο «τρεις φορές οργωμένο χώμα». Για να θυμίσουμε την περιγραφή παρόμοιας πράξης από τον Ησίοδο 2.700 χρόνια πριν:
Η Δήμητρα τον Πλούτο γέννησε η θεϊκότατη θεά
με τον ήρωα Ιάσιο σμίγοντας στη γλυκιά αγάπη
πάνω σε τρισαλετρικό χωράφι
Θα ακολουθήσει η κηδεία, ο θρήνος και η ανάσταση. Ένας νέος που φονεύεται «για να μην πεθάνει από γεροντική αδυναμία», κηδεύεται και τον θρηνούν με «μοιρολόγια», ανακαλείται στη ζωή και «ανασταίνεται για να δράσει πάλι ακμαίος, με προφανέστατους συμβολισμούς την ανάσταση της φύσης, άνοιξη-ζωή, μετά από το χειμώνα-θάνατο.
Photo: Stelios Kritikakis
Τα ιδιαίτερα στοιχεία του είναι: ότι οι επισκέπτες δεν θεωρούνται θεατές αλλά συνεορταστές που συμμετέχουν καθ’όλη τη διάρκεια του δρώμενου, οι χωριάτικες μεταμφιέσεις και η έντονη παρουσία των αρχαιοελληνικών μουσικών οργάνων του νταουλιού και της φλογέρας.
Οι επισκέπτες στη Νέδουσα θα φάνε δωρεάν τα προσφερόμενα από τον πολιτιστικό σύλλογο σαρακοστιανά είδη, θα γευτούν το μοναδικό κρασί της ποικιλίας «κουτσαβίτικο», θα εκστασιαστούν μαζί με το «θίασο» συμμετέχοντας σε πρωτόγονες τελετουργίες και θα εντυπωσιαστούν από το πανέμορφο χωριό και τη γύρω φύση του.
Κοινότητες όπως η Νέδουσα που συντηρούν την πολιτιστική τους κληρονομιά, δεν πρόκειται να χαθούν, αφού υπάρχει ο συνδετικός κρίκος που συνδέει παρελθόν-παρόν-μέλλον και που στην προκειμένη περίπτωση είναι ένα δρώμενο, του οποίου η καταγωγή χάνεται στα βάθη των αιώνων, το οποίο σήμερα το λένε απλά «Καρναβάλι της Νέδουσας».
Photo + video: Παναγιώτης Μουστάκης
Δείτε μερικά ακόμα χαρακτηριστικά στιγμιότυπα από video που ανέβηκαν στα social media:
ΝΕΔΟΥΣΑ-ΚΑΘΑΡΗ ΔΕΥΤΕΡΑ 19-02-2018
Posted by Παναγιώτης Μουστάκης on Dienstag, 20. Februar 2018
ΝΑΔΟΥΣΑ-ΚΑΘΑΡΗ ΔΕΥΤΕΡΑ 19-02-2018
Posted by Παναγιώτης Μουστάκης on Dienstag, 20. Februar 2018
Πηγή πληροφοριών:nedousa.cti.gr
