Με αφορμή την επάνοδό της στην ενεργό αθλητική δραστηριότητα Γενική Γραμματέας του Συλλόγου Ελλήνων Ολυμπιονικών και Ολυμπιονίκης της πάλης Βούλα Ζυγούρη, μας μίλησε για την έννοια της εκεχειρίας στην σύγχρονη εποχή και τους τρόπους αντιμετώπισης των διαφορών μορφών βίας.
Βούλα, γιατί να πιστεύει κάποιος σήμερα ότι είναι διεθνής η ειρήνη και η καλή θέληση μπορούν να προωθηθούν μέσω του μιας κατάστασης αναμέτρησης όπως οι αθλητικοί αγώνες; Πως συμβαδίζει ο ανταγωνισμός με την ειρήνη;
– Οι αγώνες δεν είναι μια απλή ή ανεξέλεγκτη ανταγωνιστική κατάσταση. Αντικατοπτρίζουν την αέναη επιδίωξη του ανθρώπου να υπερνικήσει αντιξοότητες, να διευρύνει τους ορίζοντές του και να εξελιχτεί. Είναι κοινωνικά οριοθετημένος συναγωνισμός, προσανατολισμένος στην «ηθική» εκπαίδευση των ατόμων. Έχουν κανόνες που επιβραβεύουν την εντός ορίων δράση αποτρέποντας τον άκρατο ανταγωνισμό. Ο αθλητισμός είναι ο «κοινός τόπος» ανάμεσα στους ανθρώπους. Ένας τόπος που όλοι αντιμετωπίζονται ως ισότιμοι και λειτουργούν κάτω από τους ίδιους κανόνες Παράλληλα, επιτρέπει στους αθλητές να διατηρούν την διαφορετικότητά τους – πολιτισμικά, κοινωνικά, μορφωτικά κλπ.
Σε αυτή τη βάση ο αθλητισμός εξαλείφει προκαταλήψεις, γεφυρώνει χάσματα, μειώνει εντάσεις και ανταγωνισμούς. Μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτά που μας ενώνουν είναι ισχυρότερα από όσα μας χωρίζουν. Είναι ιδανική πλατφόρμα για την ειρήνη.
Ποιός ο ρόλος της Ολυμπιακής Εκεχειρίας στη σύγχρονη εποχή;
– Από την εποχή όπου το σταμάτημα των πολέμων ήταν απαραίτητη προϋπόθεση για την τέλεση των αγώνων, η Εκεχειρία διατηρεί αναλλοίωτη την δυναμική της στην προώθηση της ειρήνης. Μπορεί το πρόβλημα (στην ουσία πρόσχημα), της απρόσκοπτης προσέλευσης και αποχώρησης των αθλητών να το έλυσε η τεχνολογική πρόοδος, οι συσχετισμοί όμως δεν έχουν αλλάξει πολύ.
Η Ολυμπιακή Εκεχειρία είναι πολυδιάστατο διπλωματικό εργαλείο αφού εξακολουθεί να προσφέρει την δυνατότητα για ανταλλαγή απόψεων, σύναψη συμφωνιών και διπλωματικούς ελιγμούς μεταξύ αντιμαχομένων. Διατηρεί τον «αρχαιοελληνικό» της ρόλο: προωθεί δηλαδή ειρήνη μέσα από τον πολιτισμό και τον αθλητισμό. Ως μέρος της αθλητικής διπλωματίας δρα επικουρικά στην παραδοσιακή διπλωματία και μερικές φορές προσφέρει θεαματικά αποτελέσματα όπως η πρόσφατη προσέγγιση των κρατών ΗΠΑ – Ιράν – Ρωσίας, Βορείου και Νοτίου Κορέας κλπ.
Είσαι πρέσβειρα για την ειρήνη και την εκπαίδευση του Διεθνούς Κέντρου Ολυμπιακής Εκεχειρίας. Τι μήνυμα θέλεις να δώσεις;
– Καμιά κατάσταση δεν είναι μη αναστρέψιμη εφόσον συστηματικά κάνουμε ότι μπορούμε προς αυτήν την κατεύθυνση. Σε αυτό το πλαίσιο ο Ολυμπισμός, είναι σίγουρα ένας τρόπος για εμάς ως άτομα να εκφράσουμε τις δεσμεύσεις, τα ιδεώδη και τις ελπίδες μας σχετικά με το μέλλον του κόσμου. Ένα «σχολείο ειρήνης» στο οποίο οι άνθρωποι, ειδικά τα παιδιά, μαθαίνουν να ζυγίζουν τις επιλογές τους και να ενεργήσουν ηθικά από το παρόν ως το διηνεκές.
Είτε καταφέρουμε να προσδιορίσουμε είτε όχι, τι φταίει που ο πολιτισμένος άνθρωπος θεωρεί την Ειρήνη ουτοπία είναι συμφέρον μας να μην υποτιμήσουμε την εκπαιδευτική αξία των ολυμπιακών αξιών.
Πρόσφατα επανήλθες δυναμικά στην ενεργό αθλητική δραστηριότητα κατακτώντας δύο χρυσά μετάλλια σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Πόσο δύσκολο ήταν να συνδυαστεί το όλο εγχείρημα με την έντονη κοινωνική σας δράση;
– Μέσα στους έντονους ρυθμούς της καθημερινότητας στο πλαίσιο των οποίων όλοι είμαστε αναγκασμένοι να δουλέψουμε, τίποτα δεν είναι εύκολο. Όμως, όπως είπα και πριν, πιστεύω ότι τίποτα δεν είναι μη αναστρέψιμο ή ανέφικτο αν εργαστείς στοχευμένα κάνοντας κάθε μέρα ένα βήμα – μικρό ή μεγάλο – προς αυτή την κατεύθυνση.
Όσον αφορά τον συνδυασμό της προετοιμασίας με άλλες δραστηριότητες, κατά την αντίληψή μου, ο αθλητισμός δεν είναι μια μονόπλευρη κατάσταση. Είναι κομμάτι της ζωής και όχι αυτοσκοπός. Επομένως, αν θέλουμε να έχουμε ολοκληρωμένη προσωπικότητα και μια εποικοδομητική πορεία οφείλουμε να συνδυάζουμε και να κρατάμε ισορροπίες. Το κλειδί εδώ είναι το μέτρο και η οικονομία του χρόνου. Το να δίνεις στο κάθε πράγμα την σημασία που του αναλογεί και να μην σπαταλάς χρόνο σε επουσιώδη.
Σε είδαμε αυτή τη φορά στο νέο άθλημα του grappling. Πως προέκυψε η ενασχόληση με αυτό; Γιατί διαλέξατε αυτό τον κλάδο άθλησης για την επιστροφή σας στην ενεργό αθλητική δράση;
– Μου αρέσει να μαθαίνω καινούργια πράγματα, ειδικά όταν αυτά με βοηθούν να τελειοποιήσω το βασικό μου γνωστικό αντικείμενο το οποίο στον τομέα του αθλητισμού βρίσκεται στα αθλήματα της αναμέτρησης και ειδικότερα στην πάλη. To grappling ή πάλη υποταγής είναι ένα διαρκώς αναπτυσσόμενο αυτό στιλ πάλης που ενσωματώνει πολλά παλαιστικά συστήματα όπως ελευθέρα και ελληνορωμαϊκή πάλη, brazillian jiu jitsu, luta livre, παγκράτιο, sambo, judo και άλλα με απώτερο σκοπό τον εξαναγκασμό του αντίπαλου σε υποταγή και όχι απλά την ακινητοποίησή του.
Το διαρκώς αναπτυσσόμενο αυτό στιλ τράβηξε την προσοχή μου κυρίως λόγω της αποτελεσματικότητάς του τόσο σε αγωνιστικό, όσο και σε εξωαγωνιστικό περιβάλλον ειδικά σε καταστάσεις αυτοάμυνας.
Αυτό γιατί σε μαθαίνει να υπερισχύεις έναντι ισχυρότερων και βαρύτερων αντιπάλων ακόμα και όταν βρίσκεσαι σε θέση ακινητοποίησης με την πλάτη στο έδαφος. Τέτοια ικανότητα μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά χρήσιμη σε περίπτωση που δεχθούμε κάποια επίθεση, πράγμα καθόλου απίθανο στις μέρες μας. Δεδομένου του ότι διαρκώς αυξάνονται οι επιθέσεις κάθε είδους, η ενδοοικογενειακή βία, το bullying (εκφοβισμός), οι αρπαγές, οι ληστείες κ.α. – ειδικά εναντίον γυναικών – είναι σημαντικό να αισθάνεσαι πως μπορείς να υπερασπιστείς τον εαυτό σου. Διότι μια γυναίκα που μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό της ενάντια σε έναν μεγαλύτερο και ισχυρότερο αντίπαλο και να εξουδετερώσει την απειλή ενός εισβολέα είναι πολύ λιγότερο πιθανό να γίνει ένα ατυχές στατιστικό στοιχείο για την ενδοοικογενειακή βία.
Mε την ευκαιρία που το αναφέρεις, ποιος είναι ο ενδεδειγμένος τρόπος να συνδράμουμε τα θύματα λεκτικών, ψυχολογικών και σωματικών επιθέσεων και πως κατά τη γνώμη σου πρέπει να χειριζόμαστε τους θύτες, ώστε να αποφευχθεί επαναληψιμότητα του γεγονότος;
Είναι πολύ στοχευμένο να προσπαθήσουμε να κοντρολάρουμε την επιθετικότητα του θύτη, όμως δεν είναι ενθαρρυντικά τα αποτελέσματα των ερευνών που διαβάζουμε προς αυτή την κατεύθυνση. Τα θύματα είναι αυτά που έχουν ευκολότερο χειρισμό, γιατί δίνοντάς τους συγκεκριμένη εκπαίδευση και επιμόρφωση τα βοηθάμε να μην θυματοποιούνται και πολύ περισσότερο να μην αυτοθυματοποιούνται, δηλαδή να μην έχουν τέτοιο προφίλ ώστε να αναγνωρίζονται ως εύκολα θύματα από κάποιον εν δυνάμει θύτη και να μην να δέχονται βία, είτε είναι σωματική, είτε ψυχολογική, εντός οικογενειακού περιβάλλοντος. Η υποχρέωσή μας λοιπόν είναι να εκπαιδεύσουμε και να ενδυναμώσουμε εκείνους που εκλαμβάνονται ως αδύναμα μέρη (γυναίκες, παιδιά, άτομα με διαφορετικότητα), ώστε να μην έχουν το προφίλ του εύκολου θύματος καθώς και να αποκρούουν τις επιθέσεις όταν τις δέχονται.
